Η 8η Δεκεμβρίου σηματοδοτεί μία από τις πιο σκοτεινές επετείους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Σαν σήμερα, πριν από 59 χρόνια, το επιβατηγό–οχηματαγωγό «Ηράκλειον» χάθηκε στα νερά ανοιχτά της Φαλκονέρας, παρασύροντας στον βυθό εκατοντάδες ανθρώπους. Το ναυάγιο Ηράκλειον Φαλκονέρα δεν ήταν απλώς ένα τραγικό δυστύχημα, αλλά, όπως αναφέρει και ο μετεωρολόγος Θοδωρής Κολυδάς, ένα σοκ εθνικής κλίμακας που αποκάλυψε με τον πιο σκληρό τρόπο τις παγιωμένες νοοτροπίες και τα κενά στη ναυτιλιακή ασφάλεια της εποχής.
TO ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΟΥ “ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ” (8 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1966) ΚΑΙ ΟΣΑ ΑΛΛΑΞΕ.
✅Ξημερώματα 8ης Δεκεμβρίου 1966. Το επιβατηγό–οχηματαγωγό «Ηράκλειον» χάνεται στα νερά της Φαλκονέρας μέσα σε λίγα μόλις λεπτά, παρασύροντας στον βυθό εκατοντάδες ανθρώπους. Το τραγικότερο ναυάγιο της μεταπολεμικής… pic.twitter.com/XsFSBPqdcP— Theodoros Kolydas (@KolydasT) December 7, 2025
Από Δεξαμενόπλοιο σε «Θαύμα»: Η Μετασκευή του Ηράκλειον – Ιστορία ναυαγίου Ηράκλειον
Η ιστορία ναυαγίου Ηράκλειον ξεκινάει μακριά από το Αιγαίο. Το πλοίο ναυπηγήθηκε το 1949 στη Γλασκώβη ως δεξαμενόπλοιο. Το 1964 αγοράστηκε από την εταιρεία των αδελφών Τυπάλδου και μετασκευάστηκε σε επιβατηγό-οχηματαγωγό.
Ωστόσο, η μετασκευή εκτιμάται ότι επηρέασε αρνητικά την ευστάθεια του σκάφους. Παρόλο που το πλοίο διαφημιζόταν ως το «γρηγορότερο» στη σύνδεση Κρήτη – Πειραιά, η Επιθεώρηση Εμπορικών Πλοίων είχε εκφράσει σοβαρές επιφυλάξεις για την αξιοπλοΐα του, επισημαίνοντας ελλιπές έρμα. Δυστυχώς, με ιδιόχειρο σημείωμα του τότε υπουργού Ναυτιλίας, το πλοίο επέστρεψε στα δρομολόγια χωρίς να αποκατασταθούν πλήρως οι φθορές, μια απόφαση με ολέθριες συνέπειες.
Το Μοιραίο Φορτίο και η Καθυστέρηση – Αιτίες ναυαγίου Ηράκλειον
Το μοιραίο δρομολόγιο ξεκίνησε στις 7 Δεκεμβρίου 1966 από τη Σούδα. Η απόφαση που αποδείχθηκε καταλυτική για τις αιτίες ναυαγίου Ηράκλειον ήταν η καθυστέρηση για τη φόρτωση ενός επιπλέον φορτηγού-ψυγείου με περίπου πέντε τόνους πορτοκάλια.
Μαρτυρίες ανέφεραν ότι το όχημα δεν προσδέθηκε επαρκώς, στερεώθηκε μόνο με ξύλινους τάκους, σε αντίθεση με τους κανονισμούς. Καθώς το «Ηράκλειον» έπλεε σε κακές καιρικές συνθήκες στο Μυρτώο Πέλαγος, το φορτηγό-ψυγείο άρχισε να κινείται ανεξέλεγκτα στο γκαράζ. Τελικά, έσπασε τη δεξιά πόρτα της μπουκαπόρτας και έπεσε στη θάλασσα, επιτρέποντας στο νερό να εισβάλει ραγδαία, οδηγώντας στη βύθιση μέσα σε λίγα λεπτά.
Η Νύχτα του Τρόμου και η Καθυστερημένη Διάσωση – Θύματα ναυαγίου Φαλκονέρα
Η βύθιση ολοκληρώθηκε λίγο μετά τις 02:05 τα ξημερώματα της 8ης Δεκεμβρίου, με το πλοίο να εκπέμπει την ύστατη έκκληση «Βυθιζόμεθα». Τα θύματα ναυαγίου Φαλκονέρα ήταν εκατοντάδες. Οι επιβάτες αιφνιδιάστηκαν στον ύπνο, ενώ τα σωστικά μέσα ήταν ανεπαρκή και η εγκατάλειψη του πλοίου έγινε άτακτα.
Το τραγικότερο όλων ήταν η εξαιρετικά αργή κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού. Το πρώτο πολεμικό πλοίο ειδοποιήθηκε περίπου τέσσερις ώρες μετά το τελευταίο SOS, ενώ οι πρώτοι ναυαγοί περισυνελέγησαν μετά το μεσημέρι, έχοντας παραμείνει στο κρύο νερό για πάνω από 10 ώρες. Από τους φερόμενους ως 276 επιβαίνοντες, διασώθηκαν μόλις 47 άτομα – καμία γυναίκα δεν βρισκόταν ανάμεσά τους. Η τραγωδία αυτή ανέδειξε την ανάγκη για άμεση αναδιοργάνωση του συστήματος έρευνας και διάσωσης.
Οι Δίκες και η Κληρονομιά της Τραγωδίας – Επιπτώσεις ναυαγίου Ηράκλειον
Οι επιπτώσεις ναυαγίου Ηράκλειον ήταν θεσμικές. Αν και οι ποινές φυλάκισης που επιβλήθηκαν στους υπευθύνους (ιδιοκτήτες και αξιωματικοί) χαρακτηρίστηκαν «χάδι» από τους συγγενείς, η τραγωδία λειτούργησε ως καταλύτης για την αλλαγή. Αποκαλύφθηκαν σοβαρά προβλήματα στην έκδοση πιστοποιητικών αξιοπλοΐας και στην επιθεώρηση του σκάφους.
Μετά το ναυάγιο, θεσπίστηκε η δυνατότητα απαγορευτικού απόπλου λόγω καιρικών συνθηκών, άρχισε να δημιουργείται θάλαμος επιχειρήσεων στο Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και ενισχύθηκαν οι έλεγχοι. Παράλληλα, το συλλογικό τραύμα της κρητικής κοινωνίας οδήγησε στη γέννηση της ΑΝΕΚ, της πρώτης ναυτιλιακής εταιρείας λαϊκής βάσης, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή για την ελληνική ακτοπλοΐα, με έμφαση στην ασφάλεια.
Χορηγούμενο
