Η εν συναίσθηση είναι η ικανότητα της ουσιαστικής κατανόησης των σκέψεων. Και των συναισθημάτων των άλλων. Είναι η δεξιότητα του να μπορείς να “μπεις στην θέση” του άλλου, χωρίς απαραίτητα να έχεις βρεθεί εκεί στην πραγματικότητα.
Γιατί είναι σημαντική η ενσυναίσθηση στα παιδιά;
Η ενσυναίσθηση είναι σίγουρα μία περίπλοκη ικανότητα που αναπτύσσουμε σε όλη την πορεία της ζωής μας. Η ικανότητά μας αυτή έρχεται σε αντίθεση με την εγωκεντρικότητα. Επίσης χαρακτηρίζει την παιδική ηλικία- τα παιδιά τείνουν να θεωρούν πως όλοι σκέφτονται ή νοιώθουν ότι και τα ίδια. Πάραυτα η ενσυναίσθηση στα παιδιά είναι σημαντική: Ακόμη προωθεί την προσωπική τους ανάπτυξη (νοητικά, συναισθηματικά) και την αλληλεπίδραση τους με άλλους. Επιπλέον, α βοηθά να αναπτύξουν σχέσεις με νόημα και ουσία, και να συμπεριφέρονται κατάλληλα και θετικά.
Πώς προωθούμε την ενσυναίσθηση στα παιδιά;
#1 Εξηγήσεις!
Κάτι που μοιάζει αυτονόητο για έναν ενήλικα χρειάζονται ανάλυση και επεξήγηση για ένα παιδί. Φράσεις όπως “πρέπει να με καταλάβεις” δεν λειτουργούν, γιατί το παιδί ακόμα και να θέλει, δεν έχει τον τρόπο να το κάνει.
#2 Ο γονιός ως παράδειγμα
Η ίδια η συμπεριφορά μας προς τους άλλους (όχι μόνο προς το παιδί) θα αποτελέσει την μεγαλύτερη έμπνευση και το ισχυρότερο κίνητρο για την ανάπτυξη ενσυναίσθησης στα παιδιά μας.
#3 Συζητήσεις και παραδείγματα
Δείτε μία ταινία ή διαβάστε μία ιστορία μαζί. Παράλληλα προσπαθήστε να αναγνωρίσετε τα συναισθήματα και τις σκέψεις των ηρώων (“τι φαντάζεσαι πως νοιώθει τώρα”). Τόνισε τις συμπεριφορές των ηρώων που δείχνουν ενσυναίσθηση, και εξήγησε γιατί αυτές βοήθησαν στην θετική εξέλιξη της ιστορίας.
#4 Παιχνίδια και δραστηριότητες
Παίξτε παρέα παιχνίδια που σχετίζονται με την αναγνώριση συναισθημάτων. Δημιούργησε δικές σου “δραστηριότητες”. Για παράδειγμα παρομοιάστε μαζί τα διαφορετικά συναισθήματα, ή δημιουργήστε διάφορους και διαφορετικούς χαρακτήρες με ξεχωριστές προσωπικότητες και σκέψεις.
#5 Ανασκόπηση γεγονότων
Αναλύστε μαζί γεγονότα που συνέβησαν στο ίδιο το παιδί ή σε άλλα (για παράδειγμα σου μεταφέρει πως δύο συμμαθητές μάλωσαν- ρώτα “τι θα μπορούσαν να κάνουν για να τα βρουν μεταξύ τους;”).
#6 Συζητήσεις και επικοινωνία
Η ενσυναίσθηση γεννιέται και εξελίσσεται σταδιακά. Η καλή επικοινωνία με το παιδί μπορεί να βοηθήσει. Μίλα στο παιδί σου, ρώτα τα συναισθήματά του, και μοιράσου τα δικά σου (είναι προτιμότερο από το να μπερδεύεις λέγοντας “είμαι καλά” χωρίς να ισχύει).
#7 Σχέσεις με άλλους
Ενθάρρυνε το να επικοινωνεί το παιδί με άλλους (ενήλικες ή παιδιά) και το να αποκτήσει φιλίες. Εάν πήγατε οι δυο σας στην παιδική χαρά προέτρεψε το παιδί να γνωρίσει εκεί νέους φίλους.
#8 Επεξηγήσεις σε ήπιο τόνο
Ωστόσο εάν το παιδί εκδηλώσει κάποια συμπεριφορά χωρίς ενσυναίσθηση (για παράδειγμα κοροϊδέψει ένα συμμαθητή που κλαίει) μην το μαλώσεις! Αυτό μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα – μην ξεχνάς πως είναι παιδί! Εξήγησε γιατί δεν είναι σωστή η συγκεκριμένη συμπεριφορά.
#9 Εναλλακτικές
Επιπλέον μη μένεις μόνο στα λόγια και την θεωρία. Δώσε πρακτικά παραδείγματα, εναλλακτικές προτάσεις, και πρακτικές εφαρμογές της ενσυναίσθησης.
#10 Μιλήστε για την ίδια την ενσυναίσθηση
Ανάλογα την ηλικία, μπορείς να εξηγήσεις την ουσία του όρου, και την σημασία του, χωρίς να εμβαθύνεις ή να περιπλέξεις.
Και κάτι για το τέλος…
Τέλος μην ξεχνάς πως κάθε παιδί που μεγαλώνει σε οικογένεια με αληθινή αγάπη και φροντίδα έχει μεγάλες πιθανότητες να αναπτύξει υγιές “εγώ” και εν συναίσθηση.
Από τη Σύλβα Σαραφίδου, Νευροψυχολόγο, MSc, AKC, Υποψήφια Διδάκτωρ
Χορηγούμενο
