Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ: Από την Εξέγερση του Εωσφόρου στην Αποκάλυψη και στην Προστασία των Ουρανών

Σήμερα, 8η Νοεμβρίου, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά με λαμπρότητα μία από τις σημαντικότερες εορτές του λειτουργικού της κύκλου: τη Σύναξη των Παμμεγίστων Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, καθώς και όλων των Ασωμάτων και Ουράνιων Αγγελικών Ταγμάτων. Η ημέρα αυτή αποτελεί παράλληλα μεγάλη γιορτή και για την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ), καθώς ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έχει ανακηρυχθεί προστάτης της.

Ο Ταξιάρχης Μιχαήλ: Ο Φρουρός των Ουρανών και Προστάτης της ΠΑ

Η επιλογή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ ως Προστάτη της Πολεμικής Αεροπορίας, μια απόφαση που ελήφθη στις 11 Ιουνίου του 1954, δεν ήταν τυχαία. Τα χαρακτηριστικά του, όπως αυτά περιγράφονται στην εκκλησιαστική παράδοση, συνδέονται άρρηκτα με την αποστολή των ιπτάμενων δυνάμεων:

Ταχύτητα και Αμεσότητα: Η ιδιότητά του να μετακινείται ταχύτατα και να φέρνει σε πέρας δύσκολες αποστολές τον καθιστά τον ιδανικό προστάτη όσων διασχίζουν τους αιθέρες.
Ηγεσία και Δύναμη: Ως ο ηγέτης των Αγγελικών Ταγμάτων, συμβολίζει την οργανωτική δομή, τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα που χαρακτηρίζουν την ΠΑ.
Φρουρός: Ο Μιχαήλ είναι ο φρουρός των Ουρανών, δηλαδή της περιοχής όπου επιχειρούν τα ελληνικά μαχητικά.

Η μνήμη του γιορτάζεται με κάθε μεγαλοπρέπεια σε όλες τις Μονάδες της Πολεμικής Αεροπορίας, τιμώντας τον ουράνιο Ταξιάρχη που καθοδηγεί και προστατεύει τους Έλληνες αεροπόρους.

Οι Επικεφαλής του Επουράνιου Στρατεύματος

Οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ θεωρούνται οι επικεφαλής των αγγελικών δυνάμεων—εξού και ο χαρακτηρισμός Ταξιάρχες—δηλαδή οι άρχοντες (οι τάσσων άρχοντες) του Τάγματος των Αγγέλων.

Στην παράδοση, οι Άγγελοι απεικονίζονται ως ιεροπρεπείς νεανίες με φτερά, μια εικόνα που παραπέμπει σε ένα επουράνιο στράτευμα.

Συνήθως, οι Αρχάγγελοι κρατούν ένα σπαθί ή σκήπτρο στο δεξί χέρι, το οποίο συμβολίζει την εξουσία που τους έχει δώσει ο Θεός.
Στο αριστερό τους χέρι, κρατούν συχνά μια σφαίρα, η οποία συμβολίζει τον κόσμο που υπηρετούν και προστατεύουν.

Μιχαήλ και Γαβριήλ: Η μεγάλη γιορτή των Ταξιαρχών και ο ρόλος των δύο Αρχαγγέλων

Ο Μιχαήλ: Από την Εξέγερση του Εωσφόρου στην Αποκάλυψη

Το όνομα του Ταξιάρχη Μιχαήλ ερμηνεύεται ως «Δύναμη Θεού» (Μι-χα-ηλ, «Ποιος σαν τον Θεό;»). Ο ρόλος του είναι καθοριστικός τόσο στην Παλαιά όσο και στην Καινή Διαθήκη:

Ο Αρχηγός: Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, ο Μιχαήλ ανέλαβε σημαντικό ρόλο στην υποστολή της ανταρσίας του Εωσφόρου («αυτού που φέρει το φως»), όταν εκείνος επαναστάτησε με μια ομάδα αγγέλων. Κερδίζοντας τη μάχη εναντίον των στασιαστών (μετέπειτα δαιμόνων), ο Μιχαήλ απέκτησε τον τίτλο του Αρχαγγέλου και τέθηκε επικεφαλής των Αγγελικών Ταγμάτων.
Ο Αγγελιοφόρος και Οδηγός: Στην Παλαιά Διαθήκη, ο Μιχαήλ ήταν αυτός που οδήγησε τον λαό του Ισραήλ στη φυγή από την Αίγυπτο και ανήγγειλε στον Αβραάμ την ανάγκη θυσίας του Ισαάκ.
Η Ρομφαία και η Δευτέρα Παρουσία: Στην Καινή Διαθήκη, ο Αρχάγγελος Μιχαήλ είναι εκείνος που θα αναγγείλει τη Δεύτερη Έλευση του Ιησού Χριστού. Απεικονίζεται πάντα με τη ρομφαία (το πύρινο σπαθί) στο χέρι, σύμβολο της θείας τιμωρίας. Τέλος, στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, εμφανίζεται ως ο επικεφαλής των Αγγέλων που πολεμά τον Σατανά, επισφραγίζοντας τον ρόλο του ως του Μεγάλου Πολεμιστή και προστάτη του Θείου Θελήματος.

Ο Γαβριήλ: Ο Αγγελιοφόρος της Χαράς και της Σωτηρίας στην Ορθοδοξία

Εκτός από τον πολεμιστή των Ουρανών, τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά εξίσου τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, τον κατεξοχήν Αγγελιοφόρο του Θεού και μεταφορέα των χαρμόσυνων ειδήσεων. Το όνομά του ερμηνεύεται ως «Άνθρωπος του Θεού» ή «Ήρωας του Θεού» και ο ρόλος του είναι συνδεδεμένος με τις πιο κεντρικές στιγμές της Θείας Οικονομίας, δηλαδή του σχεδίου του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου.

Αρχάγγελος Μιχαήλ Πανορμίτης: Τα θαύματα, οι μύθοι και οι θρύλοι αιώνων

Ο Ρόλος του Γαβριήλ: Ο Μηνυτής της Γέννησης

Ο Γαβριήλ είναι ένας από τους λίγους Αγγέλους που αναφέρονται ονομαστικά στην Αγία Γραφή, με τη δράση του να εκτείνεται από την Παλαιά Διαθήκη μέχρι την Καινή:

Παλαιά Διαθήκη: Εμφανίστηκε στον προφήτη Δανιήλ για να του αποκαλύψει τον χρόνο του ερχομού του Μεσσία, αλλά και στη γυναίκα του Μανωέ, αναγγέλλοντας τη γέννηση του Σαμψών.
Η Γέννηση του Προδρόμου: Ήταν ο Άγγελος που εμφανίστηκε στον ιερέα Ζαχαρία στον Ναό, προλέγοντας τη γέννηση του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου (του Βαπτιστή).

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου: Η Κορυφαία Αποστολή

Η κορυφαία και πιο γνωστή αποστολή του Αρχαγγέλου Γαβριήλ είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Με εντολή του Θεού, επισκέφθηκε την Παρθένο Μαρία στη Ναζαρέτ και της μετέφερε το χαρμόσυνο μήνυμα ότι θα συλλάβει και θα γεννήσει τον Υιό του Θεού, τον Ιησού Χριστό, με τα λόγια: «Χαίρε, κεχαριτωμένη ο Κύριος μετά σού».

Ο Γαβριήλ συνδέεται στενά με όλα τα γεγονότα που αφορούν την ενανθρώπηση του Λόγου:

Ανήγγειλε στον Ιωσήφ να πάρει τη Μαρία και το βρέφος και να καταφύγει στην Αίγυπτο.
Επίσης, κατά τη λαϊκή παράδοση, είναι ο Άγγελος που κύλισε τον βράχο από τον τάφο του Ιησού και μετέφερε το μήνυμα της Ανάστασης στις Μυροφόρες Γυναίκες.
Στη μονή «Άξιον Εστί» στο Άγιο Όρος, ο Γαβριήλ φέρεται να χάραξε τον ύμνο «Άξιον Εστί» πάνω σε μαρμάρινη πλάκα, αποκαλύπτοντας τον τρόπο δοξολογίας της Παναγίας.

Η Τιμή του Γαβριήλ

Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τον Αρχάγγελο Γαβριήλ:

Στις 8 Νοεμβρίου: Μαζί με τον Μιχαήλ, στη Σύναξη των Ταξιαρχών.
Στις 26 Μαρτίου: Σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ (την επομένη του Ευαγγελισμού).
Στις 13 Ιουλίου: Ξεχωριστή εορτή προς τιμήν του.

Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, ως ο Αγγελιοφόρος της Σωτηρίας, συμβολίζει την ελπίδα, την αποκάλυψη και τη φανέρωση του Θείου Θελήματος στον κόσμο.