Τα αυτοάνοσα νοσήματα εμφανίζονται όταν, για άγνωστους λόγους, το ανοσοποιητικό σύστημα στρέφεται εναντίον του ίδιου του οργανισμού. Παρακάτω παρουσιάζονται λεπτομερείς πληροφορίες για το τι είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα, τα αίτιά τους, τις κατηγορίες, τη διάγνωση και τη θεραπεία τους.
Τι είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα;
Πρόκειται για παθήσεις όπου το ανοσοποιητικό σύστημα, αντί να προστατεύει τον οργανισμό από τους εσωτερικούς παράγοντες, επιτίθεται στα ίδια του τα κύτταρα και τους ιστούς. Αυτό προκαλεί βλάβες που ο οργανισμός αδυνατεί να επουλώσει. Αυτή η αντίδραση ή σε δυσλειτουργία που μπορεί να ενεργοποιηθεί από περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως μικροοργανισμούς, ακτινοβολία έντονο στρες.
Τα αυτοάνοσα νοσήματα προκαλούν φλεγμονές και γενικά συμπτώματα όπως πυρετό και κόψιμο, χωρίς να εντοπίζεται εξωτερικός αιτιολογικός παράγοντας. Αντίθετα, ανιχνεύονται αντισώματα (αυτοαντισώματα) που στοχεύουν τα ίδια τα κύτταρα του οργανισμού. Αξίζει να σημειωθεί πως η παρουσία αυτοαντισωμάτων δεν σημαίνει την ύπαρξη αυτοάνοσου νοσήματος. Η διάγνωση απαιτήσεων κλινικών ευρημάτων και εργαστηριακών εξετάσεων.
Το ανοσοποιητικό σύστημα και η σύνδεσή του με τα αυτοάνοσα νοσήματα
Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ο αμυντικός μηχανισμός του οργανισμού, αποτελούμενος από κύτταρα που δρουν συντονισμένα για να αντιμετωπίσουν απειλές όπως ιοί, βακτήρια ή άλλοι εξωτερικοί παράγοντες. Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργεί, μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή, πυρετό ή κακούχια. Σε φυσιολογικές συνθήκες, το σύστημα αυτό “θυμάται” παλαιότερες απειλές και αντιδρά γρήγορα σε νέα ερεθίσματα. Στα αυτοάνοσα νοσήματα, η αντίδραση αυτή είναι όμως δυσλειτουργική και κατευθύνεται ενάντια στον ίδιο τον οργανισμό.
Πόσο συχνά εμφανίζονται τα αυτοάνοσα νοσήματα;
Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι χρόνια και μπορούν να εμφανιστούν σε κάποια ηλικία, με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Περίπου το 5% του πληθυσμού πάσχει από αυτοάνοση νόσημα, με το 80% των περιπτώσεων να αφορά γυναίκες. Η αυξητική τάση αυτών των νοσημάτων συνδέεται με τον δυτικό τρόπο ζωής, περιλαμβάνοντας παράγοντες όπως η διατροφή και το στρες.
Ποια είναι τα αίτια;
Τα αίτια των αυτοάνοσων νοσημάτων είναι πολυπαραγοντικά και όχι πλήρως κατανοητά. Παρότι το γενετικό υπόβαθρο παίζει σημαντικό ρόλο, εξωγενείς παράγοντες όπως λοιμώξεις, ακτινοβολία, περιβαλλοντικά ερεθίσματα και είναι εξίσου καθοριστικοί. Η ανεπαρκής έκθεση σε περιβαλλοντικά ερεθίσματα κατά την παιδική ηλικία (υπερβολική καθαριότητα) μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων.
Κατηγορίες αυτοάνοσων νοσημάτων
Τα αυτοάνοσα νοσήματα διακρίνονται σε:
Οργανοειδικά (π.χ., θυρεοειδίτιδα Hashimoto, λεύκη, διαβήτης τύπου 1)
Συστηματικά (π.χ., ρευματοειδής αρθρίτιδα, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, αγγειίτιδες).
Διάγνωση
Η διάγνωση βασίζεται σε λεπτομερή λήψη ιστορικού, κλινική εξέταση και αντιλογικές εξετάσεις. Ενίοτε απαιτούνται ειδικές διαγνωστικές μέθοδοι, όπως βιοψία, για την ακριβή εκτίμηση της βλάβης των οργάνων.
Θεραπεία
Η θεραπεία των αυτοάνων νοσημάτων είναι εξατομικευμένη και στοχεύει στην ύφεση των συμπτωμάτων, την προστασία των οργάνων από βλάβες και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Περιλαμβάνει:
Φαρμακευτική αγωγή (ανοσοτροποποιητικά, βιολογικούς παράγοντες, ανοσοκατασταλτικά).
Ψυχοκοινωνική υποστήριξη για τη διαχείριση του άγχους.
Τα σύγχρονα φάρμακα, αν και αποτελεσματικά, έχουν υψηλό κόστος. Είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των πόρων για την κάλυψη αυτών των θεραπειών.
Συμπέρασμα
Τα αυτοάνοσα νοσήματα αποτελούν σοβαρή όχι πρόκληση για την υγεία, επηρεάζοντας μόνο το σώμα αλλά και την ψυχολογία του ασθενούς. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή θεραπευτική προσέγγιση είναι για την πορεία της νόσου και τη βελτίωση της ζωής των ασθενών.
Χορηγούμενο
