Χαμένες γειτονιές της παλιάς Αθήνας και οι άγνωστες ιστορίες τους… Από τον Μπύθουλα και το Βατραχονήσι στη Μαγκουφάνα και το Φανάρι
Χαμένες γειτονιές της παλιάς Αθήνας και οι άγνωστες ιστορίες τους… Πολλοί από εμάς νομίζουμε ότι ξέρουμε την πόλη μας, αλλά τι γίνεται με τις γειτονιές της που κρύβουν ιστορίες και ονόματα που χάθηκαν με τον χρόνο; Αν σας έλεγαν για τα Χαυτεία ή το Δουργούτι, ξέρετε ακριβώς πού βρίσκονται; Ή αν σας ζητούσαν να αναφέρετε άλλη «νησιώτικη» γειτονιά της Αθήνας πέρα από τα Αναφιώτικα, τι θα απαντούσατε; Ας εμφανίσουμε μερικές μαζί από τις πιο χαρακτηριστικές και ξεχασμένες γωνιές της Αθήνας.
Δουργούτι
Γνωστό και ως «προσφυγικά του Νέου Κόσμου», βρίσκεται πίσω από το Intercontinental στη λεωφόρο Συγγρού. Εδώ εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τη Σμύρνη μετά το 1922, ζώντας αρχικά σε παραπήγματα χωρίς βασικές υποδομές. Τη δεκαετία του 1960, αυτά αντικαταστάθηκαν από μεγάλες εργατικές πολυκατοικίες που χαρακτηρίζουν την περιοχή σήμερα.
Γεράνι
Αυτή η γειτονιά, που βρίσκεται κάτω από την Ομόνοια, περικλείεται από τους οδούς Αθηνάς, Πειραιώς, Επικούρου και Ευριπίδου. Το όνομά της προέρχεται από τους γερανούς που χρησιμοποιούσαν οι παλιοί Αθηναίοι για να αντλήσουν νερό από τα πηγάδια της περιοχής.
Χαυτεία
Η ονομασία αυτής της γειτονιάς προέρχεται από το καφενείο του Ιωάννη Χάφτα, αν και η σωστή γραφή που ήταν «Χαφτεία». Σήμερα, ο όρος αναφέρεται στα τετράγωνα γύρω από την Αιόλου, μεταξύ Πανεπιστημίου και Σταδίου, όπου βρίσκεται και το καφεκοπτείο του Λουμίδη.
Τζιτζιφιές
Παλαιότερα γνωστή ως «Αράπικα», η γειτονιά στις διασταυρώσεις της Παραλλιακής με τη λεωφόρο Θησέως πήρε το όνομά της από τα ομώνυμα δέντρα που φύτρωναν εκεί. Τη δεκαετία του 1970, έγινε διάσημη για τα νυχτερινά κέντρα που φιλοξενούσε, όπως η «Νοσταλγία».
Αέρηδες
Η γειτονιά γύρω από το Λουτρό των Αέρηδων στην Πλάκα ήταν το κέντρο της Αθήνας κατά τη βασιλεία του Όθωνα. Παρόλο που το 1904 μετονομάστηκε σε «συνοικία Αδριανού», η παλιά ονομασία παραμένει ζωντανή.
Σούρμενα
Πάνω από τη λεωφόρο Βουλιαγμένης, στο Ελληνικό, βρίσκονται τα Σούρμενα, που οφείλουν το όνομά τους στους πρόσφυγες από την ομώνυμη περιοχή του Πόντου, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν εκεί το 1922.
Θυμαράκια
Αυτή η γειτονιά, κοντά στην πλατεία Αθανασίου Διάκου, βρίσκεται ανάμεσα στα Σεπόλια και την Πλατεία Αμερικής. Το όνομα παραπέμπει στη βλάστηση που υπήρχε στην περιοχή παλαιότερα.
Μυκονιάτικα
Όπως τα Αναφιώτικα της Πλάκας, έτσι και τα Μυκονιάτικα, κοντά στη λεωφόρο Κηφισού, πήραν το όνομά τους από τους Μυκονιάτες που εγκαταστάθηκαν εκεί.
Γούβα
Η «γούβα» ανάμεσα στις λεωφόρους Ηλιουπόλεως και η Βουλιαγμένης πήρε το όνομά της από το γεωγραφικό ανάγλυφο της περιοχής. Αν περάσετε από τη λεωφόρο Υμηττού προς Νέο Κόσμο, θα καταλάβετε γιατί.
Μπύθουλας
Ο Μπύθουλας στον Κολωνό ήταν γεμάτος στάσιμα νερά από έναν ξεροπόταμο. Το όνομα έχει μείνει ως αναφορά στη γειτονιά της Μαντάμ Σουσού, ενώ κοντά, στη Βούθουλα, υπήρχαν τρεχούμενα νερά και ένας μικρός καταρράκτης.
Αθήνα, η πόλη των αντιθέσεων, με τις γειτονιές της να αφηγούνται ιστορίες που συχνά αγνοούμε. Μια βόλτα σε αυτές τις περιοχές είναι σαν ταξίδι στον χρόνο και την κουλτούρα μιας πόλης που δεν σταματά να μας εκπλήσσει.
Συγκλονιστικές φωτογραφίες από την παλιά Ομόνοια
Κατσικάδικα
Στα μέσα του 19ου αιώνα, άρχισαν να ανεγείρονται τα πρώτα σπίτια στο Κολωνάκι. Την εποχή εκείνη, οι Αθηναίοι και οι επαρχιώτες προτιμούσαν να χτίζουν κατοικίες κοντά στα ανάκτορα, σε μια περιοχή που κυριαρχούσαν αμπελώνες, στάνες και αγροί. Πολύ πριν αποκτήσει τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της, η περιοχή ήταν ένας μεγάλος βοσκότοπος κάτω από τον Λυκαβηττό, γνωστός ως «Κατσικάδικα». Εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η Δεξαμενή, υπάρχουν μόνο οι καλύβες των βοσκών. Τα κατσίκια τους, μάλιστα, ευθύνονται για την αποτυχία της πρώτης απόπειρας δενδροφύτευσης του Λυκαβηττού, καθώς έτρωγαν κάθε νέο φύλλο που εμφανιζόταν!
Μαγκουφάνα
Η σημερινή Πεύκη, παλιότερα γνωστή ως «Μαγκουφάνα», πήρε το όνομά της από την παραφθορά του επωνύμου της βυζαντινής οικογένειας Μαγκαφά, της οποίας οι απόγονοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Μια άλλη εκδοχή συνδέεται με την ιστορία που κυκλοφόρησε το 1843 από τον περιηγητή Ραούλ Μαλέρμπ, ο οποίος υποστήριζε ότι η ονομασία προήλθε από μια γυναίκα γνωστή ως «Μαγκούφα Άννα». Σύμφωνα με τον μύθο, η Άννα, κωφή και πιθανώς άρρωστη από φυματίωση, ζούσε μόνη στην περιοχή για να αναρρώσει. Τελικά, κατάφερε να επιβιώσει και πέρασε το υπόλοιπο της ζωής της εκεί. Υπάρχουν μάλιστα αναφορές για μια επιτύμβια πλάκα της «Άννας της Μαγκούφας», που λέγεται ότι βρισκόταν στο κτήμα Αργύρη.
Φανάρι
Το Μικρόλιμανο, η γραφική μαρίνα του Πειραιά, έχει γνωρίσει πολλές αλλαγές ονομασίες μέσα στον χρόνο. Κατά τη βυζαντινή περίοδο ήταν γνωστό ως Φανάρι, πιθανώς λόγω φάρου ή φωτεινού σημειώματος στην είσοδό του. Μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, απέκτησε το όνομα Τουρκολίμανο, ενώ στους νεότερους χρόνους ονομάστηκε Λιμένας Κουμουνδούρου, χάρη στην έπαυλη του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου που υπήρχε στο νότιο άκρο του. Η έπαυλη κατεδαφίστηκε και στη θέση της χτίστηκε ο Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος. Το 1925, μια ειδική επιτροπή προσπάθησε να επαναφέρει την αρχαία ονομασία Λιμένας Μουνιχίας, αλλά η προσπάθεια απέτυχε λόγω της δυσκολίας του ονόματος στη νεοελληνική. Το 1967 καθιερώθηκε το σημερινό όνομα, Μικρολίμανο.
Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο: Η «Τρύπα της Μοίρας», η σαρκοφάγος, και τα μυστήρια
Κακοσάλεσι
Η περιοχή της Αττικής που γνωρίζουμε σήμερα ως Αυλώνας είχε την παλιά ονομασία Κακοσάλεσι. Η αρχαία ονομασία της, Αυλών, σημαίνει «πέρασμα» και αναφέρεται σε επιτύμβια πλάκα αφιερωμένη στον Διόνυσο τον Αυλωνέα. Κατά τη Φραγκοκρατία, η λέξη μεταφράστηκε στη λατινική ως Σάλεσι ή Σαλισάτι, που επίσης σημαίνει «πέρασμα». Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, το Κακοσάλεσι απέκτησε τη φήμη ενός «επικίνδυνου περάσματος», καθώς ο ορεινός όγκος της περιοχής αποτελούσε ορμητήριο για τους επαναστάτες. Το 1927, η ονομασία άλλαξε σε Αυλών, συνδέοντας την περιοχή με τη μακρόστενη κοιλάδα που διαρρέεται από τον ποταμό Ασωπό.
Βουρλοπόταμος
Η περιοχή της Αμφιθέας, πριν πάρει το σημερινό της όνομα, ήταν γνωστή ως Βουρλοπόταμος. Το όνομα αυτό, που χρησιμοποιήθηκε κυρίως τη δεκαετία του 1950-1960, προερχόταν από το ρέμα που διέσχιζε την περιοχή. Το ρέμα περνούσε από τις οδούς Τυρταίου, Γοργοποτάμου, τη λεωφόρο Αμφιθέας και την Αγία Κυριακή, εκβάλλοντας στο Δέλτα Φαλήρου. Στη σημερινή εποχή, αν και το ρέμα δεν είναι πλέον ορατό, καθώς έχει καλυφθεί από πολυκατοικίες, συνεχίζει να ρέει υπόγεια, θυμίζοντας την ιστορία της περιοχής.
Ο άγνωστος πύργος στην Ακρόπολη και τα μυστικά του
Βατραχονήσι
Το Βατραχονήσι, που έδωσε το όνομά του στη σημερινή συνοικία του Παγκρατίου, ήταν κάποτε νησί στον ποταμό Ιλίσο. Αποτελούσε μια κατάφυτη περιοχή επίπεδης Λωρίδας ανάμεσα στις όχθες του ποταμού, ο οποίος πλέον ρέει κάτω από την πόλη. Το Βατραχονήσι εκτεινόταν από το σημείο όπου βρίσκεται σήμερα το Ολυμπιακό Κολυμβητήριο του Ζαππείου μέχρι το Προεδρικό Μέγαρο, ενώ η ευρύτερη περιοχή είναι πλέον γνωστή ως Μετς.
Λόφος Φιλοπάππου: Η άγνωστη ιστορία του και ο λόγος που ονομάστηκε έτσι
Στο νησί αυτό, κατά την αρχαιότητα υπάρχουν διάφορα ιερά, καθώς και χριστιανικοί ναοί σε μεταγενέστερες εποχές. Μέχρι και τα μέσα του 19ου αιώνα, η περιοχή παρέμενε αδόμητη. Τη δεκαετία του 1870, κατασκευάστηκε εκεί το θέατρο του «Παραδείσου», το πρώτο θέατρο της Αθήνας, ενώ αργότερα άρχισαν να λειτουργούν και να έχουν καφωδεία, καθιστώντας την περιοχή κέντρου κοινωνικής δραστηριότητας της εποχής.
Χορηγούμενο
