Γιατί οι σχίνοι δακρύζουν μόνο στη Νότια Χίο και γίνεται η μαστίχα; Το μυστήριο και το θαύμα με τον Άγιο Ισίδωρο
Η μαστίχα, γνωστή και ως ο «λευκός χρυσός» ή «δάκρυ της Χίου», αποτελεί ένα προϊόν μοναδικό στον κόσμο, καθώς παράγεται αποκλειστικά στη νότια πλευρά του νησιού. Παρόλο που το μαστιχόδενδρο (σχίνος) συναντάται σε όλη τη Μεσόγειο, μόνο στη Χίο η καλλιέργειά του είναι συστηματική και αποδοτική. Αυτό το σπάνιο φαινόμενο έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας και έχει συνδεθεί τόσο με επιστημονικούς όσο και με λαογραφικούς λόγους.
Γιατί οι σχίνοι δακρύζουν μόνο στη Νότια Χίο και γίνεται η μαστίχα; Το «φυσικό και μυστηριώδες όριο» της καλλιέργειας
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η επιτυχία της καλλιέργειας της μαστίχας οφείλεται σε έναν μοναδικό συνδυασμό κλιματολογικών και εδαφολογικών συνθηκών που επικρατούν αποκλειστικά στο νότιο τμήμα της Χίου. Ο γλωσσολόγος Hubert Pernot αναφέρει την ύπαρξη μιας νοητής γραμμής που χωρίζει το νησί, πέρα από την οποία κάθε προσπάθεια καλλιέργειας απέτυχε. Το φυτό, παρόλο που είναι ανθεκτικό και αναπτύσσεται σε άγονα εδάφη, φαίνεται να απαιτεί ένα πολύ συγκεκριμένο μικροκλίμα για να παράγει την πολύτιμη ρητίνη του.
Απόπειρες καλλιέργειας και ευγονισμός
Στην ιστορία έχουν καταγραφεί αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες μεταφοράς της καλλιέργειας σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπως η Αττική, η Ρόδος, η Λέσβος, ακόμα και σε γειτονικά νησιά όπως η Αμοργός και η Αντίπαρος. Ενώ υπήρχαν κάποιες αρχικές ενδείξεις επιτυχίας, οι προσπάθειες τελικά εγκαταλείφθηκαν.
Εκτός από το ιδανικό μικροκλίμα, ένας άλλος παράγοντας που εξηγεί τη μοναδικότητα της μαστίχας είναι ο ευγονισμός. Από την αρχαιότητα, οι Χιώτες καλλιεργητές επέλεγαν τα πιο αποδοτικά δέντρα και τα πολλαπλασίαζαν, δημιουργώντας έτσι μια εξαιρετική ποικιλία. Η συστηματική διαχείριση της καλλιέργειας από τους αρχαίους κατοίκους του νησιού συνέβαλε επίσης καθοριστικά στην εξέλιξη και τη φήμη του προϊόντος.
Το «δάκρυ» της μαστίχας και ο Άγιος Ισίδωρος
Η λαϊκή παράδοση συνδέει τη δημιουργία της μαστίχας με το μαρτύριο του Αγίου Ισιδώρου, του πολιούχου της Χίου. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Ισίδωρος, ένας 22χρονος Χριστιανός ναύτης, μαρτύρησε και αποκεφαλίστηκε στη Χίο το 250 μ.Χ. από τον Ρωμαίο ναύαρχο Νουμέριο, επειδή αρνήθηκε να απαρνηθεί την πίστη του.
Λέγεται ότι την ώρα του μαρτυρίου του, τα δέντρα της περιοχής «δάκρυσαν» από τον πόνο, βγάζοντας τη μοναδική, αρωματική ρητίνη που γνωρίζουμε σήμερα ως μαστίχα. Μια άλλη εκδοχή της λαϊκής παράδοσης αναφέρει ότι ο Ισίδωρος δολοφονήθηκε από τον ίδιο του τον πατέρα κάτω από ένα δέντρο, το οποίο και άρχισε να δακρύζει από το σοκ του φόνου.
Αυτή η θρυλική σύνδεση της μαστίχας με τον Άγιο Ισίδωρο εξηγεί, κατά τη λαϊκή πεποίθηση, γιατί τα μαστιχόδεντρα παράγουν τη ρητίνη μόνο στη νότια Χίο, την περιοχή όπου μαρτύρησε ο Άγιος και πότισε το έδαφος με το αίμα του.
Εκτοξεύεται η Χίος: Το Κέντρο Έρευνας Μαστίχας στην Καλλιμασιά και οι δρόμοι που ανοίγει
Η μαστίχα της Χίου αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα όπου η επιστήμη, η ιστορία και η παράδοση συνυπάρχουν, εξηγώντας τη μοναδικότητα ενός προϊόντος που έχει συνδεθεί άρρηκτα με την ταυτότητα του νησιού.
Χορηγούμενο
