Σαν σήμερα, πριν από 102 χρόνια, ο Μητροπολίτης Γρηγόριος Κυδωνιών βρήκε φρικτό θάνατο μετά από βασανιστήρια. Μαζί με δεκάδες άλλους Έλληνες ιερείς και πολίτες από τις Κυδωνιές (Αϊβαλί) στη Μικρά Ασία, στα χέρια του κεμαλικού στρατού. Η σφαγή αυτή αποτελεί μια σκοτεινή σελίδα της ιστορίας, για την οποία πολλές λεπτομέρειες παραμένουν άγνωστες στο ευρύ κοινό.
Ο Θεοφάνης Μαλκίδης, Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου και μέλος της Διεθνούς Ένωσης Ακαδημαϊκών για τη Μελέτη των Γενοκτονιών, μίλησε για τη γενοκτονία που υπέστη ο Ελληνισμός στις Κυδωνιές. Καθώς και για το μαρτύριο του Μητροπολίτη Γρηγορίου το 1922. Από το 1908 έως το 1922, η γενοκτονία εναντίον των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και των Αρμενίων, με πρωτεργάτες τους Νεότουρκους και τον Κεμάλ, αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, το οποίο δυστυχώς έμεινε ατιμώρητο.
Στις 6 Σεπτεμβρίου 1922, ο τουρκικός στρατός και παρακρατικοί τσέτες εισέβαλαν στις Κυδωνιές. Μια πόλη όπου το 95% των 45.000 κατοίκων ήταν Έλληνες. Οι λεηλασίες ξεκίνησαν από εκκλησίες, δημόσια κτήρια και σπίτια, και ακολούθησαν οι εκτελέσεις. Ο Μητροπολίτης Γρηγόριος, γνωρίζοντας τον κίνδυνο, προσπαθούσε ήδη από τον Αύγουστο να στείλει με καΐκια τους διωκόμενους Έλληνες στη Λέσβο. Παρά την καταδίκη του, δεν εγκατέλειψε το ποίμνιό του.
Η θυσία του Μητροπολίτη Γρηγορίου και η μαρτυρία του, μαζί με άλλους ιερείς που παρέμειναν στις θέσεις τους για να σώσουν όσους μπορούσαν, αποτελεί ένα συγκλονιστικό κεφάλαιο της ιστορίας του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας, που θα μείνει ανεξίτηλα χαραγμένο στη μνήμη των επόμενων γενεών.
Χορηγούμενο
