Κάθε Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής, οι πιστοί συγκεντρώνονται στους ναούς για να συμμετάσχουν στους κατανυκτικούς Εσπερινούς. Η πρώτη από αυτές τις ακολουθίες, που τελείται το απόγευμα της Κυριακής της Τυρινής, φέρει την ονομασία Εσπερινός της Συγγνώμης.
Οι κατανυκτικοί Εσπερινοί χαρακτηρίζονται από τα μελαγχολικά τροπάρια του Τριωδίου. Τα οποία εστιάζουν στην ανθρώπινη αμαρτωλότητα, την πένθιμη διάθεση, τη μετάνοια. Καθώς και την ειλικρινή έκκληση για συγχώρεση.
Ο Εσπερινός της Συγγνώμης ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους, καθώς στο τέλος της ακολουθίας, οι πιστοί ασπάζονται το Ευαγγέλιο και ζητούν συγχώρεση από τον ιερέα και ο ένας από τον άλλον. Η πρακτική αυτή, που τηρείται σε πολλές μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος, συμβολίζει την ανάγκη για συμφιλίωση και καθαρή καρδιά, ενόψει της Μεγάλης Σαρακοστής.
Ένα ακόμη ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των κατανυκτικών Εσπερινών είναι η αλλαγή του διακόσμου της Αγίας Τράπεζας και της στολής του ιερέα, μετά την Είσοδο και το Εσπέρας Προκείμενον. Από πασχαλινή, η στολή μετατρέπεται σε πένθιμη, αντικαθιστώντας τα λευκά άμφια με πορφυρά, τιμώντας τον Χριστό ως Βασιλιά και Θεό.
Επίσης στο τέλος της ακολουθίας, οι πιστοί ψάλλουν τα τροπάρια «Θεοτόκε Παρθένε…», «Βαπτιστά του Χριστού…» και άλλα. Ενώ η ακολουθία ολοκληρώνεται με την ευχή του Οσίου Εφραίμ του Σύρου:
«Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργίας, φιλαρχίας και αργολογίας μη μοι δως. Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης χάρισαί μοι τω σω δούλω. Ναι, Κύριε Βασιλεύ, δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου, ότι ευλογητός ει εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».
Επιπλέον κατά την ανάγνωση της ευχής, οι πιστοί κάνουν τρεις μεγάλες μετάνοιες και δώδεκα μικρές. Ψάλλοντας σιωπηλά το «Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Η ακολουθία ολοκληρώνεται με την επανάληψη της ευχής και μια τέταρτη μεγάλη μετάνοια.
Χορηγούμενο
