Ο Μάρτιος, σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, πήρε το όνομά του από τον θεό του πολέμου Άρη (Mars στα λατινικά). Στο ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο πρώτος μήνας. Ενώ στην αρχαία Ελλάδα αντιστοιχούσε στον Ελαφηβολιώνα.
Η λαϊκή παράδοση έχει δώσει στον Μάρτιο διάφορα ονόματα. Όπως “γδάρτης”, “παλουκοκάφτης”, “κλαψομάρτης” και “πεντάγνωμος”, που αντανακλούν τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητές του. Αυτά τα ονόματα συχνά εμφανίζονται σε παραδόσεις και παροιμίες, που δημιουργήθηκαν για να εξηγήσουν τις ξαφνικές αλλαγές του καιρού και τις χειμωνιάτικες καταιγίδες που συμβαίνουν τον Μάρτιο.
Ιδιαίτερα στο παρελθόν, όπου οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι δεν είχαν τα σύγχρονα μέσα προστασίας των καλλιεργειών τους, όπως ανεμομίκτες ή αποζημιώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο καιρός του Μαρτίου ήταν ιδιαίτερα κρίσιμος. Οι απότομες μεταβολές μπορούσαν να καταστρέψουν τις σοδειές και να επηρεάσουν την κτηνοτροφία.
Με απλά λόγια, ο Μάρτιος είναι ένας μήνας με μεταβαλλόμενο καιρό, που συχνά φέρνει απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες, οι οποίες στο παρελθόν μπορούσαν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην αγροτική παραγωγή.
Οι λαϊκές παροιμίες και ρήσεις, σαν μικρές ιστορίες συμπυκνωμένες σε λίγες λέξεις, αντανακλούν την σοφία και τις εμπειρίες του ελληνικού λαού.
Ωστόσο η λέξη “παροιμία” προέρχεται από το “παρά” και “οίμος”, που σημαίνει “κοντά στο δρόμο”. Ακόμη στην αρχαιότητα, οι Έλληνες συνήθιζαν να γράφουν σοφά λόγια σε πλάκες και να τις τοποθετούν δίπλα στους δρόμους, για να τα βλέπουν οι περαστικοί.
Επίσης κάθε παροιμία είναι ένα μικρό λαογραφικό διαμάντι, που μεταφέρεται από στόμα σε στόμα, από γενιά σε γενιά. Επιπλέον είναι σύντομες, γεμάτες εικόνες και κρύβουν βαθιά νοήματα. Βασισμένα στην καθημερινή ζωή και τις εμπειρίες των ανθρώπων. Ωστόσο συχνά, χρησιμοποιούνται τοπικές διάλεκτοι και ιδιωματισμοί, προσδίδοντας τους μια ιδιαίτερη χροιά.
Ας δούμε μερικές παροιμίες που σχετίζονται με τον Μάρτιο και τις αγροτικές εργασίες:
- “Άλλα λογαριάζει ο Μάρτης κι άλλα η Σαρακοστή.” (Τα σχέδια αλλάζουν.)
- “Μάρτης, γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.” (Ο Μάρτης είναι απρόβλεπτος και κάνει ζημιές.)
- “Αν δώσει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνο το ζευγά που ’χει πολλά σπαρμένα.” (Η βροχή του Μάρτη και του Απρίλη ευνοεί τις σοδειές.)
- “Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.” (Ο καιρός αλλάζει απρόβλεπτα.)
- Κάλλιο Μάρτη καρβουνιάρη, παρά Μάρτη καψαλιάρη.” (Καλύτερα κρύο παρά ζέστη τον Μάρτιο.)
- Μάρτης είναι νάζια κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει.” (Ο καιρός του Μαρτίου είναι ασταθής.)
“ - Τον Μάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια.” (Πρόσεχε τα ξύλα για το κρύο, μην ξεμείνεις.)Αυτές οι παροιμίες, και πολλές άλλες, μας δίνουν μια εικόνα της ζωής στην ελληνική ύπαιθρο και της σοφίας των ανθρώπων που έζησαν εκεί.
Χορηγούμενο
