Μούρα και μουριές: Ένας μοναδικός θησαυρός που βρίσκεται παντού γύρω μας και απαξιώνουμε επιδεικτικά…
Τα μούρα, αυτά τα γλυκά και ζουμερά φρούτα που σηματοδοτούν την έναρξη του καλοκαιριού, φέρνουν μαζί τους μια αίσθηση νοσταλγίας για παλιότερες εποχές. Τότε που οι αυλές ήταν γεμάτες μουριές και κληματαριές, και η αστικοποίηση δεν είχε εκτοπίσει τη φύση. Ο Βασίλης Τσιτσάνης τα ύμνησε στο τραγούδι του “Άσπρα μούρα, μαύρα μούρα, είσαι μια γλυκιά μουρμούρα”, αποδεικνύοντας τη βαθιά τους ρίζα στην ελληνική παράδοση.
Θυμηθείτε στο παρακάτω βίντεο το αγαπημένο τραγούδι «Μούρα» του Βασίλη Τσιτσάνη
Μούρα και μουριές: Ένας θησαυρός που απαξιώνουμε
Σήμερα, η αναζήτηση φρέσκων μούρων στα μανάβικα είναι δύσκολη, καθώς οι μουριές λιγοστεύουν και η συγκομιδή τους είναι χρονοβόρα, με τον χυμό τους να αφήνει εύκολα λεκέδες. Βοτανικά, τα μούρα (mulberries) προέρχονται από το δέντρο του μεταξοσκώληκα. Η μουριά, ένα πανύψηλο δέντρο με πάνω από 300 ποικιλίες παγκοσμίως, χαρίζει καρπούς σε αποχρώσεις του μαύρου, κόκκινου, λευκού και μοβ.
Είδη και Ιστορική Διαδρομή
Τα μαύρα μούρα, με καταγωγή από την Κασπία θάλασσα, έφτασαν στην Ελλάδα πριν από αιώνες, αναφερόμενα από τον Θεόφραστο ως συκάμινα και τον Διοσκουρίδη ως μορέα. Τα κόκκινα μούρα είναι γηγενή των ΗΠΑ, ενώ τα λευκά, με καταγωγή από την Κίνα, διαδόθηκαν στην Ευρώπη, Βόρεια Αμερική, Ασία και Αφρική εδώ και 2.000 χρόνια. Στην Ελλάδα, η λευκή μουριά έφτασε κατά τη διάρκεια του Βυζαντίου, μαζί με τα αυγά του μεταξοσκώληκα, σηματοδοτώντας την αρχή της μεταξουργίας.
Τα μούρα είναι ένα ευπροσάρμοστο φρούτο, ιδανικό για sherbets, μαρμελάδες, ζελέδες, τάρτες, πίτες, αλλά και κρασιά ή τσάγια. Παλαιότερα, χρησιμοποιούνταν ακόμη και για την παρασκευή του φημισμένου πετιμεζιού.
Διατροφική Αξία και Οφέλη για την Υγεία
Πέρα από τη γλυκιά τους γεύση, τα μούρα είναι μια διατροφική βόμβα, προσφέροντας σημαντικά θρεπτικά συστατικά. Είναι πλούσια σε σίδηρο, ριβοφλαβίνη, βιταμίνες C και Κ, κάλιο, φώσφορο, μαγγάνιο, μαγνήσιο και ασβέστιο. Περιέχουν επίσης σημαντική ποσότητα φυτικών ινών και πλήθος οργανικών ενώσεων, όπως ζεαξανθίνη, ρεσβερατρόλη, ανθοκυανίνες, λουτεΐνη και πολυφαινόλες.
Με 88% νερό και μόλις 60 θερμίδες ανά φλιτζάνι (140 γραμμάρια), τα φρέσκα μούρα αποτελούν ιδανικό σνακ για όσους προσπαθούν να χάσουν βάρος.
Τα οφέλη τους για την υγεία είναι πολλαπλά
Βελτιώνουν την πέψη: Οι φυτικές ίνες που περιέχουν συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας.
Αυξάνουν την κυκλοφορία: Ο υψηλός σίδηρος ενισχύει την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, βελτιώνοντας την παροχή οξυγόνου στους ιστούς.
Ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση: Η ρεσβερατρόλη χαλαρώνει τα αιμοφόρα αγγεία, μειώνοντας τον κίνδυνο θρόμβων και καρδιακών προβλημάτων.
Προλαμβάνουν τον καρκίνο: Τα αντιοξειδωτικά τους (ανθοκυανίνες, βιταμίνη C και Α, πολυφαινόλες) δρουν ως ασπίδα έναντι των ελεύθερων ριζών.
Βελτιώνουν την όραση: Η ζεαξανθίνη προστατεύει την ωχρά κηλίδα και αποτρέπει τον εκφυλισμό της και τον καταρράκτη.
Έχουν αντιφλεγμονώδη δράση: Τα φύλλα μουριάς, που χρησιμοποιούνται και σε τσάι, έχουν ιδιότητες που μειώνουν τη φλεγμονή και τον πόνο.
Ενισχύουν το ανοσοποιητικό: Η υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, σε συνδυασμό με άλλα μέταλλα και βιταμίνες, θωρακίζει τον οργανισμό.
Ενισχύουν την υγεία των οστών: Η βιταμίνη Κ, το ασβέστιο, ο σίδηρος, ο φώσφορος και το μαγνήσιο συμβάλλουν στη δημιουργία και συντήρηση του οστικού ιστού.
Μειώνουν την κακή χοληστερόλη: Η τακτική κατανάλωση φύλλων μουριάς (σε σκόνη ή τσάι) μπορεί να μειώσει τα τριγλυκερίδια και την LDL χοληστερόλη.
Αποτρέπουν την πρόωρη γήρανση: Οι βιταμίνες Α και Ε, μαζί με τα καροτενοειδή, προστατεύουν το δέρμα, τους ιστούς και τα μαλλιά από τις ελεύθερες ρίζες.
Προσοχή: Ελληνικό φρούτο με φυτοφάρμακα σε ποσοστά-ρεκόρ
Μούρα και Μεταξουργία: Μια Ιστορική Σχέση
Παλαιότερα, η λευκή και η μαύρη μουριά έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στην οικονομία, όχι τόσο για τους καρπούς τους, όσο για τα φύλλα τους. Τα φύλλα της μουριάς αποτελούσαν την κύρια τροφή του μεταξοσκώληκα, και η παραγωγή του μεταξιού υπήρξε κεντρική οικονομική δραστηριότητα για αιώνες. Το μετάξι, γνωστό στους αρχαίους Έλληνες ως “σηρικόν” (από τους Σήρες, δηλαδή τους Κινέζους), έφτασε στη Μεσόγειο από την Κίνα και αποτέλεσε κρατικό μονοπώλιο.
Βατόμουρα: Ένα άλλο είδος “μούρου”
Εκτός από τα μούρα της μουριάς, υπάρχουν και τα βατόμουρα (blackberries), καρποί των βάτων, που συχνά αναφέρονται και ως “βάτινα” ή “βάτσουνα”. Η αγγλική ονομασία “blackberry” έγινε ιδιαίτερα γνωστή και από τη συσκευή κινητής επικοινωνίας.
Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι τα Χρυσά Βατόμουρα (Golden Raspberries), τα βραβεία για τη χειρότερη ταινία της χρονιάς, αποτελούν μια ανακριβή μετάφραση. Η αγγλική ονομασία αναφέρεται στα σμέουρα (raspberries) και προέρχεται από την ιδιωματική έκφραση “giving someone the raspberry”, που σημαίνει αποδοκιμασία ή γιουχάρισμα.
Χορηγούμενο
