Πως ο Καραμανλής και ο Παπανδρέου έσωσαν το Αιγαίο; Η μυστική συνεννόηση και το άγνωστο παρασκήνιο πίσω από το «βυθίσατε το Χόρα»
Η ομοψυχία δεν είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της ελληνικής πολιτικής ζωής. Ιστορικά, οι λίγες φορές που επετεύχθη ευρεία πολιτική σύμπνοια (όπως στους Περσικούς ή τους Βαλκανικούς Πολέμους) οδήγησαν σε «θαύματα». Αντίθετα, η διχόνοια – από τους εμφυλίους της Επανάστασης μέχρι τον Εθνικό Διχασμό – έφερε καταστροφή.
Ωστόσο, υπάρχει ένα σύγχρονο κρούσμα «ψυχρής» ομοφωνίας σε κρίσιμο εθνικό θέμα, το οποίο έχει μείνει στη συλλογική συνείδηση… Οι χειρισμοί στο επεισόδιο του 1976 με το τουρκικό ωκεανογραφικό σκάφος «MTA Sismik 1» (γνωστό ως «Χόρα»).
Η μυστική συνεννόηση και το παρασκήνιο πίσω από το «βυθίσατε το Χόρα»
Στις 6 Αυγούστου 1976, το «Χόρα» ξεκίνησε έρευνες για πετρέλαιο σε αμφισβητούμενες περιοχές της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, αμφισβητώντας ευθέως τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή έθεσε τις ένοπλες δυνάμεις σε ετοιμότητα και προσέφυγε στον ΟΗΕ και στη Χάγη.
Πριν από αυτές τις ενέργειες, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ηγέτης του τρίτου σε δύναμη κόμματος (ΠΑΣΟΚ), προχώρησε στην επίμαχη δήλωση που τάραξε τα νερά:
«Εφόσον παραβιάζονται τα σύνορα μας, γιατί η κυβέρνηση δεν έδωσε την άμεση ελληνική απάντηση στην τουρκική επιβολή; Γιατί δεν εβύθισε το Χόρα;»
Παρά το σκληρό ύφος, η κρίση εκτονώθηκε, με το τουρκικό σκάφος να αποχωρεί οικειοθελώς από τα ελληνικά ύδατα, χωρίς να χρειαστεί η χώρα να φτάσει στα άκρα.
Η Αποκάλυψη της Συνεννόησης
Τέσσερα χρόνια αργότερα, τον Μάιο του 1980, ο Ανδρέας Παπανδρέου, πλέον αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, άφησε να εννοηθεί στη Βουλή ότι η περιβόητη δήλωση δεν ήταν προϊόν αμιγώς δικής του πρωτοβουλίας.
Όταν ο τότε Υπουργός Άμυνας, Ευάγγελος Αβέρωφ, επιτέθηκε στο ΠΑΣΟΚ για την «πολιτική του… “Βυθίσατε το Χόρα”», ο Παπανδρέου πήρε τον λόγο και προειδοποίησε:
«Είμαι δυστυχώς δεσμευμένος και δεν είμαι σε θέση να μιλήσω… γιατί σέβομαι κοινές αποφάσεις σε κρίσιμα θέματα. Είμαι υποχρεωμένος, αν δεν σταματήσει αυτή η ιστορία, κάποτε να παραβιάσω τον λόγο μου και να μιλήσω».
Ο υπαινιγμός ήταν σαφής: η δήλωση του 1976 ήταν αποτέλεσμα μυστικής συνεννόησης με τον τότε πρωθυπουργό, Κωνσταντίνο Καραμανλή. Η ιδέα ήταν ο Παπανδρέου να χρησιμοποιήσει τη σκληρή ρητορική της αντιπολίτευσης ως μοχλό πίεσης… Στέλνοντας μήνυμα στην Τουρκία και στους διεθνείς διαμεσολαβητές ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε κανένα περιθώριο υποχώρησης.
Αν και ο στενός συνεργάτης του Καραμανλή, Πέτρος Μολυβιάτης, διέψευσε τη συνεννόηση, η μαρτυρία του Θεόδωρου Κατσανέβα (πρώην στελέχους του ΠΑΣΟΚ), επικαλούμενη ιδιωτική συζήτηση με τον Ανδρέα το 1982, επιβεβαίωσε ότι «ναι, υπήρχε συνεννόηση με τον Καραμανλή για το “Χόρα”».
Τι έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου τα βράδια; Οι ζημιές και τα νυχτοπερπατήματα
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δεν επιβεβαίωσε ποτέ την ιστορία, ωστόσο η μη διάψευση των υπαινιγμών του Παπανδρέου στη Βουλή το… 1980 θεωρείται από πολλούς ως σιωπηρή επιβεβαίωση αυτής της σπάνιας πράξης εθνικής ομοψυχίας στο παρασκήνιο της κρίσης.
Χορηγούμενο
