Η 27η Ιανουαρίου του 1976 αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σταθμούς στην ιστορία του νεοελληνικού κράτους. Ήταν η ημέρα που, μετά από μια μαραθώνια σύσκεψη στο Υπουργείο Παιδείας, πάρθηκε η ιστορική απόφαση για την κατάργηση της καθαρεύουσας και την οριστική καθιέρωση της δημοτικής ως της μοναδικής γλώσσας διδασκαλίας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Η ιστορική σύσκεψη και η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976
Στο τραπέζι των συζητήσεων κάθισαν κορυφαίες προσωπικότητες της εποχής. Ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο υπουργός Παιδείας Γεώργιος Ράλλης, ακαδημαϊκοί, πρυτάνεις και ο εμβληματικός παιδαγωγός Ευάγγελος Παπανούτσος. Ο στόχος ήταν σαφής: η αντιμετώπιση των παθογενειών του εκπαιδευτικού συστήματος και ο τερματισμός ενός διχασμού που ταλαιπωρούσε την Ελλάδα για δεκαετίες.
Η κατάργηση της καθαρεύουσας δεν ήταν απλώς μια γλωσσική επιλογή, αλλά μια πράξη εκδημοκρατισμού. Τα σχολικά εγχειρίδια θα έπρεπε πλέον να ξαναγραφτούν από την αρχή, ενώ τα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων θα διδάσκονταν πλέον από μετάφραση, ώστε να γίνονται κατανοητά από το σύνολο των μαθητών.
Κωνσταντίνος Καραμανλής: «Η Ελλάς μετεβλήθη σε απέραντο φρενοκομείο»
Η «ληξιαρχική πράξη θανάτου» και οι αντιδράσεις για τη δημοτική γλώσσα
Ο Γεώργιος Ράλλης, υπερασπιζόμενος το νομοσχέδιο στη Βουλή, χρησιμοποίησε μια φράση που έμεινε στην ιστορία: «Η καθαρεύουσα σαν πρωτότοκη κόρη της αρχαίας ελληνικής πέθανε. Σήμερα υπογράφουμε τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της».
Παρά τις σφοδρές αντιδράσεις των συντηρητικών κύκλων, η πλειοψηφία του ελληνικού λαού και των δημοτικιστών πανηγύρισε την απόφαση. Ο Καραμανλής θεωρούσε την παιδεία ως το θεμέλιο της μεταπολιτευτικής… Ελλάδας και η κατάργηση της καθαρεύουσας ήταν το απαραίτητο βήμα για τον εκσυγχρονισμό της χώρας.
Η σταδιακή μετάβαση και η κατάργηση του πολυτονικού συστήματος
Η αλλαγή δεν έγινε μέσα σε μία νύχτα. Είναι χαρακτηριστικό πως το ίδιο το νομοσχέδιο που επέβαλλε τη δημοτική, γράφτηκε αρχικά στην καθαρεύουσα, καθώς η χρήση της δημοτικής στα νομικά κείμενα θεωρούνταν ακόμη «πρώιμη».
Η ολική στροφή ολοκληρώθηκε κατά τη σχολική χρονιά… 1976-1977, όταν για πρώτη φορά τα μαθήματα παραδόθηκαν αποκλειστικά στη γλώσσα του λαού. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1982, ακολούθησε η επόμενη μεγάλη τομή με την κατάργηση του πολυτονικού… Μια απόφαση που προκάλεσε ακόμη πιο έντονες συζητήσεις, ολοκληρώνοντας όμως τον κύκλο της μεγάλης εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.
Σήμερα, δεκαετίες μετά, η επιλογή της δημοτικής θεωρείται αυτονόητη… Θυμίζοντάς μας όμως πάντα τη δύναμη της γλώσσας ως εργαλείο ενότητας και πολιτισμού.
Χορηγούμενο
