Σαν σήμερα, 199 χρόνια πριν, μια σελίδα ηρωισμού γράφτηκε στην ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Τη νύχτα μεταξύ 10ης και 11ης Απριλίου 1826, μετά από έναν άνισο αγώνα 12 μηνών πολιορκίας, οι υπερασπιστές του Μεσολογγίου – άνδρες, γυναίκες και παιδιά – πραγματοποίησαν μια δραματική έξοδο από την πόλη. Που σφιγγόταν ασφυκτικά από τα στρατεύματα των Οθωμανών και των Αιγυπτίων.
Η έναρξη της πολιορκίας:
Το Μεσολόγγι είχε υψώσει το λάβαρο της επανάστασης στις 20 Μαΐου 1821. Ωστόσο η στρατηγική του σημασία αναγνωρίστηκε γρήγορα από τους ηγέτες της επανάστασης στην περιοχή. Η πόλη φιλοξένησε την Συνέλευση της Δυτικής Ελλάδας και στη συνέχεια έγινε το διοικητικό κέντρο της Δυτικής Χέρσου Ελλάδας.
Επίσης το 1822, η πόλη βρέθηκε για πρώτη φορά υπό πολιορκία από τις δυνάμεις του Κιουταχή, νικητή των Ελλήνων στο Πέτα, και του Ομέρ Βρυώνη. Ο οποίος είχε καταφέρει να υποτάξει το Σούλι. Ωστόσο, μετά από δύο μήνες, οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να λύσουν την πολιορκία. Έχοντας υποστεί σημαντικές απώλειες. Αλλά την επόμενη χρονιά, ένας νέος τουρκικός στρατός υπό τον Μουσταή πασά κατευθύνθηκε προς το Μεσολόγγι. Αλλά η προσπάθειά του εξαντλήθηκε στην ανεπιτυχή πολιορκία του γειτονικού Αιτωλικού. Μετά την αποτυχία τους στο Αιτωλικό, οι Τούρκοι εγκατέλειψαν τα σχέδιά τους για επίθεση στο Μεσολόγγι και αποχώρησαν.
Η πολιορκία και η ηρωική Έξοδος:
Το 1825, ο Κιουταχής συγκέντρωσε μια μεγάλη στρατιά στη Λάρισα και έθεσε ως στόχο το Μεσολόγγι. Στα τέλη Απριλίου του ίδιου έτους, στρατοπέδευσε στην περιοχή και ξεκίνησε τη δεύτερη πολιορκία της πόλης. Όλες οι επιθέσεις του Κιουταχή αποκρούστηκαν με επιτυχία από τους υπερασπιστές, όπως και οι προσπάθειές του να διακόψει τον ανεφοδιασμό της πόλης από ξηρά και θάλασσα. Οι πολιορκημένοι κατάφεραν να συντονιστούν με τον Καραϊσκάκη. Ο οποίος διεξήγαγε έναν αποτελεσματικό πόλεμο φθοράς στα μετόπισθεν του στρατού του Κιουταχή, αναγκάζοντάς τον να λάβει αμυντική στάση τον Οκτώβριο του 1825.
Την ίδια περίοδο, ο Σουλτάνος, αντιλαμβανόμενος τη χρονοβόρα φύση της πολιορκίας και την αυξανόμενη ευρωπαϊκή συμπάθεια προς την ελληνική causa, αποφάσισε να ενισχύσει τον αποκλεισμό της πόλης με επιπλέον δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένου του στρατού του Ιμπραήμ, παρά τις αρχικές συμφωνίες. Στις αρχές Οκτωβρίου 1825, ένας μεγάλος στόλος οθωμανικών συμμάχων, αποτελούμενος από 145 πλοία (τουρκικά, αιγυπτιακά, αλγερινά και τριπολίτικα), έφτασε στην Αλεξάνδρεια, μεταφέροντας 8.000 Άραβες πεζούς, 1.200 ιππείς και περίπου 800 άτακτους Τούρκους εκπαιδευόμενους από Γάλλους στρατηγούς. Σημαντικές ποσότητες τροφίμων και πολεμοφοδίων είχαν επίσης φτάσει από γαλλικά λιμάνια. Με αυτές τις ενισχύσεις, ο Ιμπραήμ στόχευε στην κατάληψη ολόκληρης της Πελοποννήσου. Αλλά και στην άλωση του Μεσολογγίου.
Ανδρέας Μιαούλης
Με την άφιξη αυτών των νέων δυνάμεων, η πολιορκία έγινε ακόμα πιο σκληρή. Ωστόσο, μέχρι τον Φεβρουάριο του 1826, οι Τούρκοι δεν είχαν σημειώσει καμία σημαντική επιτυχία. Ο Ανδρέας Μιαούλης με τον ελληνικό στόλο κατάφερνε να ανεφοδιάζει την πόλη. Και η άμυνα των πολιορκημένων παρέμενε σθεναρή.
Από τον Μάρτιο όμως, η κατάσταση άρχισε να αλλάζει δραματικά. Καθώς με την κατάληψη από τους Τούρκους στρατηγικών νησιών στη λιμνοθάλασσα. Όπως το Βασιλάδι και ο Ντολμάς. Οι Έλληνες κατάφεραν να διατηρήσουν τον έλεγχο της Κλείσοβας μετά από μια σκληρή μάχη με μεγάλες απώλειες για τα στρατεύματα του Ιμπραήμ. Ωστόσο, η δυνατότητα του ελληνικού στόλου να ανεφοδιάσει την πόλη είχε πλέον εκλείψει. Οδηγώντας τους αμυνόμενους σε μια απελπιστική θέση. Η πείνα άρχισε να θέριζει τους κατοίκους.
Επιπλέον μπροστά σε αυτή την τραγική κατάσταση, το συμβούλιο των οπλαρχηγών και των προκρίτων της πόλης αποφάσισε την έξοδο των κατοίκων από το Μεσολόγγι. Η ηρωική έξοδος ορίστηκε για τη νύχτα του Σαββάτου του Λαζάρου προς την Κυριακή των Βαΐων, μεταξύ 10ης και 11ης Απριλίου 1826. Το σχέδιο της εξόδου πιθανότατα προδόθηκε, με αποτέλεσμα οι τουρκοαιγύπτιοι να εξαπολύσουν μια σφοδρή επίθεση που κατέληξε σε σφαγή. Χιλιάδες Έλληνες έπεσαν νεκροί ή αιχμαλωτίστηκαν, και μόνο περίπου 1.500 κατάφεραν να σωθούν. Ο ιστορικός Τζορτζ Φίνλεϊ εκτιμά τον αριθμό των νεκρών σε περίπου 4.000, των αιχμαλώτων σε 3.000 και των διασωθέντων σε 2.000. Ανάμεσα στους διασωθέντες ήταν και ο Ιταλός φιλέλληνας Ιακομούτσι.
Η στάση του Γεώργιου Καραϊσκάκη:
Οι ιστορικοί εξακολουθούν να διερευνούν τον ρόλο του ασθενούς Γεώργιου Καραϊσκάκη κατά την ημέρα της Εξόδου. Σύμφωνα με τον Κασομούλη, ο οπλαρχηγός υποδέχθηκε με ειρωνεία τους διασωθέντες του σώματος του Δημήτριου Μακρή. Προκαλώντας την έντονη αντίδραση του τελευταίου.
Ο απόηχος της τραγωδίας:
Η πτώση του Μεσολογγίου είχε σημαντικές επιπτώσεις. Οδήγησε στη διάλυση της τρίτης εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου το 1826 και στην παραίτηση της κυβέρνησης Κουντουριώτη. Ωστόσο στο εξωτερικό, αναζωπύρωσε το φιλελληνικό κίνημα και επιτάχυνε τις διεργασίες για μια συμφωνία μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων για την επίλυση του ελληνικού ζητήματος.
Ο Αμερικανός φιλέλληνας Σάμιουελ Γκρίντλεϊ Χάου χαρακτήρισε την πτώση της “ιερής πόλεως” ως την “ενοχοποιητική απόδειξη της εγωϊστικής αδιαφορίας του χριστιανικού κόσμου”.
Μια φήμη αναφέρει ότι η πτώση της πόλης και οι δραματικές συνθήκες που έγιναν γνωστές στη Δύση, προκαλώντας βαθιά συγκίνηση στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, ήταν η αφορμή που ώθησε τον καγκελάριο της Αυστρίας Μέτερνιχ να αρνηθεί ένα αίτημα του Σουλτάνου για την καταστολή της ελληνικής επανάστασης από στρατεύματα της “Ιεράς Συμμαχίας”. Λέγοντας χαρακτηριστικά: “Τώρα πια, μετά το Μεσολόγγι, αυτό είναι αδύνατο…”
Χορηγούμενο
