Πόσο «Αλβανός» ήταν ο Σκεντέρμπεης; Νέα στοιχεία από μελέτη του ΑΠΘ για τη σχέση της οικογένειας Καστριώτη με το Άγιο Όρος, τον μυστηριώδη «Πύργο του Αλβανού» και τις ρίζες του ήρωα.
Ο Γεώργιος Καστριώτης (1404/05-1468), γνωστός ως Σκεντέρμπεης, παραμένει ο εθνικός ήρωας της Αλβανίας. Ωστόσο, η καταγωγή του συνεχίζει να αποτελεί αντικείμενο έρευνας και συζήτησης, καθώς διάφορα ιστορικά στοιχεία υποδεικνύουν αδιευκρίνιστες ρίζες και στενές σχέσεις με τον Ελληνισμό και το Βυζάντιο.
Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μελέτη του Επίκουρου Καθηγητή Βυζαντινής και Ισλαμικής Αρχαιολογίας και Τέχνης του ΑΠΘ, κ. Πασχάλη Ανδρούδη, για τον λεγόμενο «Πύργο του Αλβανού» στο Άγιο Όρος φέρνει νέα δεδομένα για τη σχέση του πατέρα του Γεώργιου, Ιωάννη Καστριώτη, και ενός εκ των αδελφών του, με τη Χερσόνησο του Άθω.
Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Ανδρούδη για την άδεια χρήσης στοιχείων και των πρόσθετων πληροφοριών του.
Ιωάννης Καστριώτης: Ο Πατέρας του Σκεντέρμπεη και οι Μακεδονικές Ρίζες
Ο Γεώργιος Καστριώτης ήταν γιος του Ιωάννη Καστριώτη, τιμαριούχου της σημερινής βόρειας Αλβανίας, και της Βοϊσάβα, από τη σερβική οικογένεια Μπράνκοβιτς. Τα στοιχεία για τις ρίζες της οικογένειας είναι αντιφατικά:
-
Μακεδονία και Καστοριά: Ο σύγχρονος του Καστριώτη, Πάπας Πίος Β’ (Σίλβιος Αινείας), θεωρούσε ότι οι Καστριώτες ήταν Μακεδόνες από την Ημαθία. Επιπλέον, σχεδόν παντού αναφέρεται ότι ο παππούς του Γεώργιου, Κωνσταντίνος (θαν. 1390), ήταν ηγεμόνας της Ημαθίας και της Καστοριάς, απ’ όπου πιθανότατα προέρχεται το επώνυμο Καστριώτης (Καστοριώτης).
-
Ομηρία και Εξισλαμισμός: Ο πατέρας του, Ιωάννης Καστριώτης, υποχρεώθηκε από τον Σουλτάνο Μουράτ Α’ να στείλει τους τέσσερις γιους του, μεταξύ των οποίων και τον Γεώργιο, στην Αδριανούπολη ως ομήρους. Εκεί, ο Γεώργιος εκπαιδεύτηκε, εξισλαμίστηκε και έλαβε το όνομα Ισκεντέρ μπέης (Σκεντέρμπεης), δηλαδή «Αλέξανδρος ηγεμών», λόγω της γενναιότητάς του.
Ο Δικέφαλος Αετός και οι Ηπειρώτες
Η επαναστατική δράση του Σκεντέρμπεη, μετά την αποχώρησή του από τις τάξεις των Οθωμανών το 1443, ξεκίνησε στην Κρόια, με το λάβαρο του Δικέφαλου Αετού, βυζαντινής προέλευσης. Πολλά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα για την αλβανική ταυτότητα της εποχής:
-
Η Επίσημη Γλώσσα: Η ιστορικός Μαρία Μιχαήλ – Δέδε υποστηρίζει ότι ο Καστριώτης είχε την ελληνική ως επίσημη γλώσσα του κράτους του.
-
Βρανάς και Μπότσαρης: Ο υπαρχηγός του Σκεντέρμπεη ονομαζόταν Βρανάς, επώνυμο γνωστής βυζαντινής οικογένειας. Επιπλέον, στους πολέμους του συμμετείχαν Έλληνες, όπως οι Χιμαριώτες, ενώ στην άμυνα της Κρόιας πήραν μέρος φάρες όπως οι Μπότσαρηδες, οι οποίοι μετά τον θάνατο του ήρωα κατέληξαν να ιδρύσουν τη Σουλιώτικη Συμπολιτεία.
-
Ηπειρωτική Ταυτότητα: Ο ίδιος ο Σκεντέρμπεης, σε επιστολές του προς ξένους μονάρχες, αυτοαποκαλείται «Πρίγκηψ των Ηπειρωτών». Μάλιστα, σε επιστολή του προς τον Ιωάννη Αντώνιο του Τάραντα, αναφέρει: «Οι πρόγονοι ημών ήσαν Ηπειρώται εκ των οποίων ηγέρθη ο Πύρρος εκείνος…».
Ακόμη και στο εξώφυλλο της ιστορίας του, από τον πρώτο του βιογράφο, Barletii, ο τίτλος αναγράφεται ως: «HISTORIA DE VITA ET GESTIS SCANDERBERGI EPIROTARUM PRINCIPIS» («ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΤΟΡΘΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ SCANDERBERGI ΠΡΙΓΚΙΠΑ ΤΩΝ ΗΠΕΙΡΩΤΩΝ»).
Τι κρύβεται πίσω από το δικέφαλο αετό στη σημαία της Αλβανίας; Η άγνωστη ιστορία της
Το Μεγάλο Μυστικό: Ο Πύργος του Αλβανού στο Άγιο Όρος
Η μελέτη του κ. Ανδρούδη αποκαλύπτει μια άγνωστη πτυχή της οικογένειας Καστριώτη. Ο «Πύργος του Αλβανού» (arbanaskii pirg) είναι ένας μισογκρεμισμένος πύργος νότια της σερβικής Μονής Χιλανδαρίου στο Άγιο Όρος .
-
Οικογενειακός Τάφος: Στη Μονή Χιλανδαρίου έχει ταφεί ο Ρεπόζιο ή Ρέπος, ένας εκ των τεσσάρων γιων του Ιωάννη Καστριώτη και αδελφός του Σκεντέρμπεη, ο οποίος μόνασε εκεί ως απλός μοναχός και πέθανε το 1430. Πρόκειται για τον αδελφό που γλίτωσε από τους Οθωμανούς.
-
Ο Πατέρας Μοναχός: Ο κ. Ανδρούδης επισημαίνει ότι πιθανότατα και ο ίδιος ο Ιωάννης Καστριώτης (πατέρας του Γεώργιου) πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ως μοναχός και τάφηκε στο Χιλανδάρι!
-
Το Αδελφάτο: Σύμφωνα με έγγραφο του 1421-1422, ο Ιωάννης Καστριώτης εξαγόρασε τον πύργο, τότε γνωστό ως Πύργος του Αγίου Γεωργίου, έναντι 60 βενετικών φλορινιών, αγοράζοντας παράλληλα «αδελφάτα» (δικαιώματα διαμονής) για τον ίδιο και τρεις από τους γιους του. Ο Ρέπος έζησε για μερικά χρόνια σε αυτόν τον πύργο.
Το γεγονός ότι ο πατέρας και ένας αδελφός του εθνικού ήρωα της Αλβανίας έγιναν μοναχοί και τάφηκαν σε σερβικό μοναστήρι στο Άγιο Όρος προσθέτει ένα ακόμη επίπεδο πολυπλοκότητας στην ιστορία και την καταγωγή του Σκεντέρμπεη.
Επίλογος: Το Αρκοσόλιο της Χιλανδαρίου
Ο Γεώργιος Καστριώτης τάφηκε στο Αλέσιο, αλλά ο Μωάμεθ Β’ διέταξε να ανοιχτεί ο τάφος του και οι Τούρκοι πήραν κομμάτια των οστών του για φυλαχτό. Αυτό το γεγονός ενισχύει το μυστήριο γύρω από τον θάνατό του.
Μήπως τελικά το αρκοσόλιο της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου κρύβει κάποιο επιπλέον μυστικό σχετικά με την οικογένεια Καστριώτη, το οποίο μπορεί να ρίξει φως στις πραγματικές, βυζαντινής προέλευσης ρίζες του ήρωα;
Χορηγούμενο
