Τι είναι πραγματικά το ΝΑΤΟ; Στο φως τα επτασφράγιστα μυστικά του Η γέννηση και ο αρχικός σκοπός της Συμμαχίας
Ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου, γνωστός ως ΝΑΤΟ, αποτελεί μια από τις πιο ισχυρές στρατιωτικές συμμαχίες παγκοσμίως, αριθμώντας σήμερα 32 κράτη μέλη. Η ίδρυσή του το 1949, εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου και των έντονων γεωπολιτικών ανακατατάξεων, είχε ως κύριο στόχο την προάσπιση της δημοκρατίας και της ασφάλειας στην περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού.
Τι είναι πραγματικά το ΝΑΤΟ; Στο φως τα επτασφράγιστα μυστικά της Συμμαχίας
Το ΝΑΤΟ, ή Βορειοατλαντική Συμμαχία, είναι μια στρατιωτική ένωση που περιλαμβάνει 30 ευρωπαϊκά κράτη, τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Με έδρα τις Βρυξέλλες, στο Βέλγιο, η αποστολή του είναι να προωθεί τις δημοκρατικές αξίες, να αποτρέπει τις συγκρούσεις, και, όταν κρίνεται απαραίτητο, να υπερασπίζεται τα μέλη του μέσω στρατιωτικών μέσων.
Έχοντας αντέξει για περισσότερες από επτά δεκαετίες, το ΝΑΤΟ έχει καθιερωθεί ως ένας από τους πιο σημαντικούς αμυντικούς θεσμούς παγκοσμίως. Σήμερα, ο Γενικός του Γραμματέας είναι ο Μαρκ Ρούτε, ενώ ο Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής είναι ο αντιναύαρχος Ρομπ Μπάουερ.
Η Γέννηση και ο Σκοπός μιας Συμμαχίας
Η ανάγκη για τη δημιουργία του ΝΑΤΟ προέκυψε από το μεταπολεμικό τοπίο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρά τη συμμαχική νίκη, οι δυτικές δημοκρατίες βρέθηκαν αντιμέτωπες με την αυξανόμενη επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης του Στάλιν. Ο φόβος της σοβιετικής επέκτασης και η επιθυμία αποφυγής νέων πολεμικών συγκρούσεων οδήγησαν το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία στην υπογραφή της Συνθήκης της Δουνκέρκης το 1947.
Αυτή η συμφωνία διευρύνθηκε το 1948 στη Δυτική Ένωση. Τελικά, το 1949, 12 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και του Καναδά, υπέγραψαν το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο, σηματοδοτώντας τη γέννηση του ΝΑΤΟ.
Η Δύναμη της Ομοφωνίας στις Αποφάσεις
Οι αποφάσεις εντός του ΝΑΤΟ λαμβάνονται από το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, υπό την προεδρία του Γενικού Γραμματέα. Το Συμβούλιο αποτελείται από Μόνιμους Αντιπροσώπους από όλα τα κράτη μέλη και συνεδριάζει δύο φορές την εβδομάδα. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων δεν βασίζεται σε ψηφοφορία, αλλά στην ομοφωνία, γεγονός που απαιτεί εκτενείς συζητήσεις και διαβουλεύσεις. Κάθε μέλος έχει το δικαίωμα να θέσει οποιοδήποτε ζήτημα θεωρεί σημαντικό, με την ελπίδα ότι η διπλωματία θα συμβάλει στην αποφυγή μελλοντικών συγκρούσεων.
Στρατιωτικές Δαπάνες και Δέσμευση
Η Βορειοατλαντική Συνθήκη αποτελεί μια σαφή δέσμευση για συλλογική άμυνα, καθιστώντας απαραίτητη τη συμβολή όλων των μελών. Τα κράτη μέλη χρηματοδοτούν τον ετήσιο προϋπολογισμό του ΝΑΤΟ, ο οποίος ανέρχεται σε 2,6 δισεκατομμύρια δολάρια, ανάλογα με το ακαθάριστο εθνικό τους εισόδημα. Επιπλέον, αναμένεται να διαθέτουν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα. Αυτός ο στόχος καθορίστηκε το 2006 και επιβεβαιώθηκε επίσημα το 2014, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία. Ενώ οι ΗΠΑ υπερβαίνουν αυτόν τον στόχο, δαπανώντας το 3,7% του ΑΕΠ τους (το υψηλότερο ποσοστό παγκοσμίως), λίγες άλλες χώρες του ΝΑΤΟ τον επιτυγχάνουν, αν και ο αριθμός αυτός αυξάνεται σταθερά από το 2022.
Συνεργασίες Ασφάλειας: Πέρα από τα Μέλη
Πέρα από τα 32 μέλη του, το ΝΑΤΟ διατηρεί συνεργασίες με πολυάριθμες χώρες εκτός της συμμαχίας. Αυτές περιλαμβάνουν 20 έθνη στην Ευρώπη και την Κεντρική και Δυτική Ασία, μέσω του προγράμματος Συνεργασίας για την Ειρήνη, που ιδρύθηκε το 1994. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ρωσία ήταν μέχρι πρόσφατα ένας από αυτούς τους εταίρους, όπως και όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πλέον και η Κύπρος). Άλλοι παγκόσμιοι εταίροι περιλαμβάνουν την Αυστραλία, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, το Ιράκ, το Πακιστάν και την Κολομβία. Οι δραστηριότητες με τους συνεργάτες καλύπτουν το σχεδιασμό αποστολών, τη συνεργασία σε επιστημονικά και περιβαλλοντικά ζητήματα, καθώς και την εκπαίδευση στον τομέα της άμυνας.
Αεροπορική Επιτήρηση και Προστασία Εναέριου Χώρου
Ακόμη και σε περιόδους ειρήνης, τα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ πραγματοποιούν περιπολίες στον εναέριο χώρο, διασφαλίζοντας την προστασία των χωρών-μελών. Η αποστολή αεροπορικής επιτήρησης, που ιδρύθηκε το 1961, επιβλέπεται από τον διοικητή της Συμμαχικής Διοίκησης Αέρα. Όσα μέλη δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δυνατότητες για την υπεράσπιση του δικού τους εναέριου χώρου, λαμβάνουν βοήθεια από άλλα κράτη. Για παράδειγμα, η ελληνική αεροπορία περιπολεί τον εναέριο χώρο των Σκοπίων και της Αλβανίας. Στο παρελθόν, το ΝΑΤΟ έχει επιβάλει ζώνες απαγόρευσης πτήσεων σε χώρες εκτός ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια συγκρούσεων, όπως στη Βοσνία και τη Λιβύη.
Στρατιωτική Δράση: Αποτροπή και Άμυνα
Ο πρωταρχικός στόχος του ΝΑΤΟ είναι η αποτροπή των συγκρούσεων. Το άρθρο 1 της ιδρυτικής του συνθήκης δεσμεύει τα μέλη να επιλύουν τις διεθνείς διαφορές μέσω ειρηνικών μέσων. Ωστόσο, η συμμαχία είναι επίσης στρατιωτική, βασισμένη στην αποτροπή και την άμυνα. Η πιο αξιοσημείωτη στρατιωτική επιχείρηση μέχρι σήμερα ξεκίνησε το 1992 κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Βοσνίας, εναντίον του σερβικού στρατού. Το ΝΑΤΟ επέβαλε εμπάργκο όπλων και ζώνη απαγόρευσης πτήσεων, βομβάρδισε στόχους και τελικά ανέπτυξε μια δύναμη στην περιοχή. Επεμβήκε ξανά κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Κοσόβου το 1999, αν και η εκστρατεία βομβαρδισμών ήταν αμφιλεγόμενη, καθώς δεν είχε την έγκριση του ΟΗΕ και είχε ως αποτέλεσμα υψηλό αριθμό νεκρών αμάχων.
Επέκταση: Από 12 σε 32 Μέλη
Το ΝΑΤΟ ξεκίνησε με μόλις 12 μέλη, βασιζόμενο στην αρχική συμμαχία μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας. Έκτοτε, έχει επεκταθεί σημαντικά. Αρχικά, η προσθήκη νέων μελών ήταν περιορισμένη, με μόλις τρία μέλη τη δεκαετία του 1950 και ένα τη δεκαετία του 1980. Ωστόσο, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, οι νέες δημοκρατίες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, που αναδύθηκαν από τον κομμουνισμό, αναζήτησαν προστασία. Τρεις χώρες εντάχθηκαν τη δεκαετία του ’90 και εννέα τη δεκαετία του 2000. Τα τελευταία χρόνια, προστέθηκαν δύο ακόμη χώρες. Το ΝΑΤΟ έχει αναγνωρίσει τις φιλοδοξίες της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, της Γεωργίας και της Ουκρανίας να ενταχθούν στη συμμαχία.
Η άγνωστη Νατοϊκή βάση που κρύβεται στην Αττική
Κριτική και Αμφισβήτηση
Ενώ τα μέλη του ΝΑΤΟ θεωρούν ότι η συμμαχία τους διατηρεί τη μεταπολεμική διεθνή τάξη, πολλές χώρες εκτός της συμμαχίας έχουν διαφορετική άποψη. Ένας από τους κυριότερους επικριτές του ΝΑΤΟ είναι ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος έχει εκφράσει σφοδρή αντίθεση στην ανατολική επέκταση του ΝΑΤΟ. Μάλιστα, το 2022, χρησιμοποίησε αυτήν την επέκταση ως δικαιολογία για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
ΝΑΤΟ: Αποθέωση σε Τούρκους κομάντο που κάνουν «απόβαση» σε νησί στο Αιγαίο
Ένας άλλος επικριτής του ΝΑΤΟ είναι ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει το ΝΑΤΟ «παρωχημένο» και έχει απειλήσει στο παρελθόν να αποχωρήσει από τη συμμαχία.
Δείτε στο παρακάτω βίντεο, αναλυτικά, όλες τις πληροφορίες για το ΝΑΤΟ και τα μεγάλα μυστικά
Χορηγούμενο
