Τι γιορτάζουμε τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού; Το Θαύμα στο Όρος Θαβώρ και η Ευλογία των σταφυλιών

Τι γιορτάζουμε τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού; Το Θαύμα στο Όρος Θαβώρ και η Ευλογία των σταφυλιών

Η Εκκλησία μας γιορτάζει σήμερα, 6 Αυγούστου, τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού, μια από τις σημαντικότερες Δεσποτικές εορτές του λειτουργικού έτους. Η ημέρα αυτή τιμά το θαύμα που έλαβε χώρα στο όρος Θαβώρ, όπου ο Ιησούς αποκάλυψε στους μαθητές του τη θεϊκή Του φύση.

Τι γιορτάζουμε τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού;

Σύμφωνα με τα Ευαγγέλια, ο Ιησούς ανέβηκε στο βουνό μαζί με τρεις από τους μαθητές του, τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη. Εκεί, μπροστά στα μάτια τους, το πρόσωπό του άρχισε να λάμπει «σαν τον ήλιο» και τα ρούχα του έγιναν «λευκά σαν το φως».

Την ίδια στιγμή, δύο σημαντικές μορφές της Παλαιάς Διαθήκης, ο Μωυσής και ο Ηλίας, εμφανίστηκαν και συνομιλούσαν μαζί του. Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης εξηγεί τον συμβολισμό αυτής της εμφάνισης… Ο Μωυσής, που είχε πεθάνει, και ο Ηλίας, που αναλήφθηκε στους ουρανούς χωρίς να πεθάνει, αποδεικνύουν ότι ο Χριστός έχει την εξουσία πάνω στη ζωή και στον θάνατο.

Συγκλονιστική ανακάλυψη για το πρώτο Θαύμα του Χριστού και τη χαμένη Κανά

Καθώς οι μαθητές προσπαθούσαν να συνέλθουν από την έκπληξη, μια φωτεινή νεφέλη τους σκέπασε και ακούστηκε μια φωνή από τον ουρανό που έλεγε: «Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός· αυτόν να ακούτε». Με αυτόν τον τρόπο, ο Θεός Πατέρας επιβεβαίωσε τη θεότητα του Ιησού, καλώντας όλους τους ανθρώπους να υπακούν στη διδασκαλία Του.

Η Μεταμόρφωση αποτελεί την κορύφωση της αποκάλυψης της θεότητας του Ιησού Χριστού και αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εορτές της Ορθοδοξίας, στέλνοντας ένα μήνυμα πίστης και υποταγής στον θείο λόγο.

Εορτολόγιο: Σωτήριος, Σωτήρης, Σώτος, Σώτης, Σωτηρία, Σωτήρω, Σωτία Ευμορφία, Μορφούλα.

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος βαρύς.
Μετεμορφώθης ἐν τῷ ὄρει Χριστὲ ὁ Θεός, δείξας τοῖς Μαθηταῖς σου τὴν δόξαν σου, καθὼς ἠδυναντο. Λάμψον καὶ ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς, τὸ φῶς σου τὸ ἀΐδιον, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, φωτοδότα δόξα σοι.

Κοντάκιον

Ἦχος βαρύς. Αὐτόμελον.
Ἐπὶ τοῦ ὄρους μετεμορφώθης, καὶ ὡς ἐχώρουν οἱ Μαθηταί σου τὴν δόξαν σου, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐθεάσαντο, ἵνα ὅταν σε ἴδωσι σταυρούμενον, τὸ μὲν πάθος νοήσωσιν ἑκούσιον, τῷ δὲ κόσμῳ κηρύξωσιν, ὅτι σὺ ὑπάρχεις ἀληθῶς, τοῦ Πατρὸς τὸ ἀπαύγασμα.

Μεγαλυνάριον

Θέλων ἐπιδεῖξαι τοῖς Μαθηταῖς, δύναμιν ἐξ ὕψους καὶ σοφίαν παρὰ Πατρός, ἐν ὄρει ἀνῆλθες, Χριστὲ τῷ Θαβωρίῳ, καὶ λἀμψας ὡς Δεσπότης τούτους ἐφώτισας.

Ὁ Οἶκος

Ἐγέρθητε οἱ νωθεῖς, μὴ πάντοτε χαμερπεῖς, οἱ συγκάμπτοντες εἰς γῆν τὴν ψυχήν μου λογισμοί, ἐπάρθητε καὶ ἄρθητε εἰς ὕψος θείας ἀναβάσεως, προσδράμωμεν Πέτρῳ καὶ τοῖς Ζεβεδαίου, καὶ ἅμα ἐκείνοις τὸ Θαβώριον ὄρος προφθάσωμεν, ἵνα ἴδωμεν σὺν αὐτοῖς τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, φωνῆς δὲ ἀκούσωμεν, ἧς περ ἄνωθεν ἤκουσαν, καὶ ἐκήρυξαν, τοῦ Πατρὸς τὸ ἀπαύγασμα.

Κάθισμα

Ἦχος δ’. Κατεπλάγη Ἰωσὴφ.
Ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Θαβώρ, μετεμορφώθης ὁ Θεός, ἀναμέσον Ἠλιού, καὶ Μωϋσέως τῶν σοφῶν, σὺν Ἰακώβῳ καὶ Πέτρῳ καὶ Ἰωάννῃ, ὁ Πέτρος δὲ συνών, ταῦτά σοι ἔλεγε· Καλόν ὧδέ ἐστι, ποιῆσαι τρεῖς σκηνάς, μίαν Μωσεῖ, καὶ μίαν Ἠλίᾳ, καὶ μίαν σοὶ τῷ Δεσπότῃ Χριστῷ, ὁ τότε τούτοις, τὸ φῶς σου λάμψας, φώτισον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Ακούστε στο παρακάτω βίντεο το Απολυτίκιον της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Γιατί ευλογούνται τα σταφύλια την ημέρα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος;

Κάθε χρόνο, στις 6 Αυγούστου, ανήμερα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, οι πιστοί φέρνουν στην εκκλησία τα πρώτα σταφύλια της σοδειάς τους για να ευλογηθούν από τον ιερέα. Αυτή η παράδοση, βαθιά ριζωμένη στη θεολογία και τη λαογραφία, εγείρει το ερώτημα γιατί συνδέεται η ευλογία των σταφυλιών με αυτή τη συγκεκριμένη εορτή.

Η σύνδεση αυτή χρονολογείται αιώνες πίσω. Λειτουργικά κείμενα, όπως το Τυπικό του Αγίου Σάββα και το Τυπικό του Ρήγα, μαρτυρούν την παράδοση των Πατέρων να ευλογούνται τα σταφύλια κατά την εορτή της Μεταμορφώσεως. Μάλιστα, το Τυπικό του Ρήγα αναφέρει συγκεκριμένα ότι η ευλογία γίνεται «μετά δε την οπισθάμβωνον ευχήν», με τον ιερέα να διαβάζει ειδική ευχή για τον σκοπό αυτό.

Η ευχή αυτή, που υπάρχει σε χειρόγραφα από τον 10ο αιώνα, αναφέρεται στον καρπό της αμπέλου και την ευλογεί, ζητώντας από τον Θεό να χαρίσει ευφροσύνη σε όσους τον γευτούν.

Η ιστορία και η σημασία του εθίμου

Σύμφωνα με τον Καθηγητή του Α.Π.Θ. Παναγιώτη Ι. Σκαλτσή, η ευλογία των σταφυλιών αποτελεί συνέχεια της αρχαίας συνήθειας της Εκκλησίας να ευλογεί τις «απαρχές» ή «πρωτογεννήματα», δηλαδή τους πρώτους καρπούς της γης. Ο πιστός, προσφέροντας τους πρώτους καρπούς του τρύγου στον Θεό, αναθέτει σε Εκείνον την ελπίδα για την επιβίωσή του και την επιτυχία της σοδειάς. Έτσι, ο λαός συνδέει τη δική του προσπάθεια με τη θεία πρόνοια.

Εκτός από την ευλογία των σταφυλιών, η ημέρα της Μεταμόρφωσης έχει και άλλες λαογραφικές διαστάσεις. Είναι μία από τις λίγες ημέρες της νηστείας του Δεκαπενταύγουστου που επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριού. Στη Μικρά Ασία, υπήρχε η συνήθεια να περπατούν οι άνθρωποι σε παραθαλάσσια μέρη, να τρύπωναν στην άμμο και να επέστρεφαν στο χωριό «μεταμορφωμένοι».

Τέλος, είναι αξιοσημείωτο ότι πολλοί ναοί και μοναστήρια αφιερωμένα στη Μεταμόρφωση είναι χτισμένα σε ψηλώματα, συμβολίζοντας την «ηλιακή» παρουσία του Χριστού αυτήν την ημέρα.

Η παράδοση αυτή, λοιπόν, πέρα από τη θρησκευτική της σημασία, αποτελεί μέρος της πλούσιας λαογραφικής μας κληρονομιάς, που συνδέει την καθημερινότητα των ανθρώπων με τις μεγάλες εορτές της Ορθοδοξίας.

Ακολουθήστε το panictimes στο