Το αμίλητο νερό: Το έθιμο, η χαμένη εικόνα της Παναγίας και η συγκλονιστική ιστορία πίσω από τη φράση
Το αμίλητο νερό: Το έθιμο η χαμένη εικόνα της Παναγίας και η συγκλονιστική ιστορία πίσω από τη φράση
Το αμίλητο νερό Το έθιμο και η ιστορία πίσω από τη φράση… Η μικρή εκκλησία της Παναγίας της Φανερωμένης, στη βόρεια πλευρά της πόλης της Μυτιλήνης, παραμένει ένα ζωντανό μνημείο πίστης και παράδοση, αποτελώντας το επίκεντρο του μοναδικού εθίμου του «αμίλητου νερού». Κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς, οι κάτοικοι αναβιώνουν αυτό το έθιμο, το οποίο συνδέει την τοπική κουλτούρα με τις μνήμες των Μικρασιατών προσφύγων, που εγκαταστάθηκαν στο νησί μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922.
Η Προέλευση του Εθίμου
Πριν από το 1922, οι Μυτιληνιοί προμηθεύονταν νερό για το πρωτοχρονιάτικο «ποδαρικό» από τις δημόσιες βρύσες της πόλης. Ωστόσο, με την έλευση των προσφύγων, το έθιμο μεταφέρθηκε και προσαρμόστηκε σύμφωνα με τη λατρευτική παράδοση των Αϊβαλιωτών, που συνδέονταν με την Παναγία τη Φανερωμένη. Η μικρή εκκλησία της Παναγίας, η οποία οικοδομήθηκε στη γειτονιά των προσφύγων, έγινε το κέντρο της νέας εκδοχής του εθίμου.
Η Τελετουργία του Αμίλητου Νερού
Με την αλλαγή του χρόνου, οι βρύσες μέσα στην εκκλησία αρχίζουν να τρέχουν αδιάκοπα. Οι πιστοί, αφού προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας που κρατά τον Χριστό στην αγκαλιά της, πλένουν το πρόσωπο τους με το άγιο και γεμίζουν ένα δοχείο με το πολύτιμο νερό. Μέσα στο δοχείο τοποθετούν ένα κλαδί ελιάς ή μυρτιάς, και το μεταφέρουν στο σπίτι με απόλυτη σιωπή. Το νερό, ως «αμίλητο», θεωρείται φορτωμένο με ευλογία και συμβολίζει την αρχή μιας νέας, ευλογημένης χρονιάς.
Στο σπίτι, το «ποδαρικό» γίνεται από το μεγαλύτερο μέλος της οικογένειας, το οποίο ραντίζει τους χώρους με το αμίλητο νερό, σπάει ένα ρόδι στο κατώφλι για καλή τύχη και τοποθετεί το κλάδι στην είσοδο. Τέλος, πετά μια πέτρα και κέρματα μέσα στο σπίτι, ευχόμενος σταθερότητα και ευημερία για το νέο έτος.
Η Παναγία της Φανερωμένης και οι Μικρασιάτικες Ρίζες
Η λατρεία της Παναγίας της Φανερωμένης συνδέεται άμεσα με την ιστορία των προσφύγων από το Αϊβαλί. Το 1852, στο «περβόλι του Σαλιόκουλα» στο Αϊβαλί, ανακαλύφθηκε με θαυματουργό τρόπο μια εικόνα της Παναγίας που κρατά τον Χριστό στην αγκαλιά της. Η εικόνα συνδυάστηκε με το αγίασμα μιας πηγής που αναβλύζει νερό. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και δύναμη για τους Ρωμιούς της περιοχής, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της πόλης.
Δείτε επίσης – Πως βγήκε και τι σημαίνει η φράση πνέω τα λοίσθια;
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, η εικόνα χάθηκε κατά τη διάρκεια της βίαιης έκθεσης των Ελλήνων. Ωστόσο, η μνήμη της Παναγίας της Φανερωμένης συνεχίζει να ζει μέσα από τις πρόσφυγες και τις νέες λατρευτικές παραδόσεις που δημιούργησαν στα μέρη όπου εγκαταστάθηκαν. Η εικόνα που φυλάσσεται σήμερα στην Παναγία της Φανερωμένης στη Μυτιλήνη θεωρείται αντίγραφο της αυθεντικής εικόνας του Αϊβαλιού.
Η Σημασία της Παναγίας της Φανερωμένης για τους Πρόσφυγες
Η Παναγία η Φανερωμένη έγινε το σύμβολο της μνήμης και της πίστης για τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Η μεγάλη γιορτή της, στις 28 Ιουνίου, αποτελεί ανάμνηση της εύρεσης της εικόνας στο Αϊβαλί, ενώ οι προσκυνητές τιμούν τη χάρη της με παρακλήσεις και λιτανείες.
Η εικόνα και το αγίασμα της Παναγίας έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας των ανθρώπων που υπέφεραν και εκτοπίστηκαν. Η μικρή παρέκκλιση στη Μυτιλήνη δεν είναι απλώς ένας τόπος λατρείας, αλλά και ένας χώρος συλλογικής μνήμης… Που θυμίζει την ιστορία των προσφύγων και τις ρίζες τους.
Το Αγίασμα ως Κέντρο Λατρείας
Το παρεκκλήσι της Παναγίας της Φανερωμένης, χτισμένο πάνω από μια πηγή, αποτελεί το επίκεντρο των τελετουργιών. Η πηγή αυτή, όπως και εκείνη του Αϊβαλιού, συνδέεται με την εύρεση της εικόνας. Αν και η αυθεντική εικόνα έχει χαθεί, το άγιο παραμένει ένα σύμβολο ελπίδας και πνευματικής δύναμης.
Κατά τη διάρκεια των ανακαινίσεων στο αγίασμα του…. Αϊβαλιού, ανακαλύφθηκαν χριστιανικά σύμβολα και αγάλματα, που μαρτυρούν τη μακραίωνη ιστορία του τόπου. Αυτά τα ευρήματα αποτελούν ένα συγκινητικό συνδετικό κρικό ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν.
Δείτε επίσης – Η ιστορία της φράσης ο καιρός γαρ εγγύς και οι συμβολισμοί
Ένα Έθιμο με βαθιά ιστορία
Το έθιμο του «αμίλητου νερού» και η λατρεία της Παναγίας της Φανερωμένης δεν είναι απλώς θρησκευτικές πρακτικές. Αντιπροσωπεύουν τη συνέχεια της μνήμης, τη σύνδεση με τις ρίζες και την προσπάθεια διατήρησης της πολιτιστικής ταυτότητας μέσα από τους αιώνες. Για τους κατοίκους της Μυτιλήνης και τους απογόνους των προσφύγων, το έθιμο αποτελεί μια πράξη τιμής προς τους προγόνους τους, που υπέφεραν και έχτισαν μια νέα ζωή στη σκιά της καταστροφής.
Καθώς ο χρόνος αλλάζει, το αμίλητο νερό, το κλαδί της ελιάς και η σιωπή της τελετουργίας γίνονται ένας τρόπος να θυμηθούν και να τιμήσουν όσους πόνεσαν. Στην καρδιά αυτής της παράδοσης, η Παναγία η… Φανερωμένη συνεχίζει να εμπνέει πίστη και να κρατά ζωντανή την ιστορία των ανθρώπων που την λάτρεψαν.
Χορηγούμενο
