Γιατί υπεραναλύουμε κατά τη διάρκεια της νύχτας;

Γράφει η Ελπίδα Παναγιωτουνάκου, Ψυχολόγος

Έχεις βρεθεί ποτέ να στριφογυρίζεις στο κρεβάτι χωρίς να μπορείς να κοιμηθείς;

Υπάρχουν νύχτες που το μυαλό σου τρέχει ασταμάτητα;

Έχεις συνδέσει την ώρα του ύπνου με την αναδρομή της ζωής σου;

Συνήθως αντιμετωπίζουμε αϋπνία όταν βιώνουμε έντονο στρες, θλίψη ή απώλεια. Αυτό συμβαίνει γιατί η υπερβολική σκέψη τη νύχτα οφείλεται στον εγκέφαλο, ο οποίος επεξεργάζεται τα γεγονότα της ημέρας.

Ο εγκέφαλος είναι το μοναδικό όργανο του σώματός μας που παραμένει ενεργό και κατά τη διάρκεια του ύπνου. Έτσι, τα ζητήματα που μας απασχόλησαν κατά τη διάρκεια της ημέρας (π.χ. δυσκολίες στη δουλειά, συγκρούσεις στις σχέσεις, ανησυχίες για την αντιμετώπιση μιας κατάστασης κ.λπ.). Εμφανίζονται και στα όνειρά μας, κρατώντας το μυαλό μας απασχολημένο. Συχνά, αυτό μας εμποδίζει να χαλαρώσουμε και να κοιμηθούμε. Καθώς το βράδυ, χωρίς άλλα ερεθίσματα, η προσοχή μας στρέφεται στις ανησυχίες μας.

Πόσες φορές έχεις βρει τον εαυτό σου να κάνει λίστες με τις υποχρεώσεις της επόμενης μέρας στο κρεβάτι, να σκέφτεται τι δεν πήγε καλά την προηγούμενη μέρα ή να ανησυχεί για το μέλλον; Αυτό προκαλεί σύγχυση στον οργανισμό. Και δημιουργεί μια λανθασμένη σύνδεση ανάμεσα σε ανησυχίες (στρεσογόνα σκέψη) και ένα χαλαρωτικό περιβάλλον (υπνοδωμάτιο). Αντί να ηρεμούμε όταν ξαπλώνουμε, αρχίζουμε να ανησυχούμε, οδηγώντας σε περαιτέρω σκέψεις και ανάλυση.

Τι μπορείς να κάνεις:

Αρχικά κλείσε ραντεβού με τις ανήσυχες σκέψεις σου κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αλλά όχι πριν τον ύπνο. Αφιέρωσε 30 λεπτά για να σκεφτείς και να καταγράψεις ό,τι σε αγχώνει. Μόλις περάσει αυτός ο χρόνος, σταμάτα και γύρισε σελίδα.

Επίσης κατέγραψε τις ανησυχίες σου σε ένα χαρτί. Αυτό θα τις κάνει πιο ξεκάθαρες, θα τις σπάσει σε επιμέρους κομμάτια ώστε να μην μοιάζουν ανυπέρβλητες, θα τις βγάλει από μέσα σου προσφέροντάς σου ανακούφιση. Και θα σε βοηθήσει να οργανωθείς καλύτερα για να τις διαχειριστείς.

Κλείσε όλες τις οθόνες τουλάχιστον μία ώρα πριν κοιμηθείς. Η χρήση κινητού, τάμπλετ, υπολογιστή και τηλεόρασης σχετίζεται με την αϋπνία (καθώς διαταράσσουν τον κιρκάδιο ρυθμό) και αυξάνει τον κίνδυνο υπερανάλυσης.

Οργάνωσε μια ρουτίνα χαλάρωσης πριν τον ύπνο. Κάνε ένα χαλαρωτικό μπάνιο, άκουσε τη μουσική που σου αρέσει, διάβασε ένα λογοτεχνικό βιβλίο, διαλογίσου.

Το μυαλό σου θα χρειαστεί χρόνο για να αποσυνδέσει την ώρα του ύπνου από την υπερανάλυση. Στήριξε τον εαυτό σου με φράσεις όπως: «Δεν χρειάζεται να βρω τώρα όλες τις απαντήσεις. Έχω ορίσει χρόνο για τις ανησυχίες μου και θα τις σκεφτώ τότε», «Έχω καταγράψει τις εκκρεμότητές μου για αύριο. Δεν χρειάζεται να ανησυχώ ότι θα ξεχάσω κάτι», «Μου επιτρέπω να ξεκουραστώ. Αξίζω χρόνο για ανάπαυση».

Αν δεν μπορείς να σταματήσεις την υπερανάλυση, σήκω και πήγαινε σε άλλο δωμάτιο, ώστε να σταματήσεις να συνδέεις την ανησυχία με το υπνοδωμάτιο.

Το μυαλό χρειάζεται ξεκούραση, όπως και το σώμα μας. Αν συνεχίζει να τρέχει με ταχύτητα ακόμα και τη νύχτα, ίσως είναι καλό να ζητήσεις βοήθεια από έναν Ψυχολόγο. Η Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία, σε συνδυασμό με τεχνικές χαλάρωσης, μπορεί να είναι ιδιαίτερα βοηθητική.