Η «Χανούμ Μπουγιουκλάκ» και ο «εφέντης» Σακελλάριος

Η «Χανούμ Μπουγιουκλάκ» και ο «εφέντης» Σακελλάριος… Απίστευτες αποκαλύψεις για τα γυρίσματα της ταινίας «Χτυποκάρδια στο Θρανίο»

Μια σπάνια φωτογραφία από τα παρασκήνια της αγαπημένης ταινίας “Χτυποκάρδια στο θρανίο” ήρθε στο φως, χάρη στην ανάρτηση του Γιάννη Παπαμιχαήλ, γιου της αείμνηστης Αλίκης Βουγιουκλάκη και του Δημήτρη Παπαμιχαήλ, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η φωτογραφία, που χρονολογείται από το 1963, αποτυπώνει μια ιστορική στιγμή, καθώς απαθανατίζει τον Αλέκο Σακελλάριο, την Αλίκη Βουγιουκλάκη, τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ και τον Τούρκο ηθοποιό Ορχάν Γκιουνσιράι, ο οποίος πρωταγωνίστησε στην τουρκική εκδοχή της ταινίας.

Η «Χανούμ Μπουγιουκλάκ» και ο «εφέντης» Σακελλάριος

Η ταινία “Χτυποκάρδια στο θρανίο” υπήρξε μια από τις πιο επιτυχημένες συμπαραγωγές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, και η ιστορία πίσω από τη δημιουργία της είναι εξίσου ενδιαφέρουσα με την ίδια την ταινία. Ο Αλέκος Σακελλάριος, στο βιβλίο του “Λες και ήταν χθες”, αποκάλυψε το παρασκήνιο και την απόφαση να γυριστεί η ταινία με Τούρκο πρωταγωνιστή στο πλευρό της Αλίκης Βουγιουκλάκη.

Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, την εποχή εκείνη οι Τούρκοι είχαν μεγάλο ενδιαφέρον για την Αλίκη Βουγιουκλάκη, καθώς οι ταινίες της σημείωναν τεράστια επιτυχία στην Τουρκία. Έτσι, ο κύριος Οζντεμίρ Μπιρσέλ, εκπρόσωπος της μεγάλης τουρκικής εταιρείας παραγωγής “Μπιρσέλ Φιλμ”, προσέγγισε τον Σακελλάριο με την πρόταση να γυρίσει μια παρόμοια ταινία με το “Το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο” για την εταιρεία του.

Η τουρκική εκδοχή της ανεπανάληπτης ταινίας

Η ιδέα άρεσε στον Σακελλάριο, αλλά έθεσε ως προϋπόθεση τη συμμετοχή της Αλίκης Βουγιουκλάκη. Μετά από διαπραγματεύσεις και συμφωνίες, υπογράφηκε συμβόλαιο μεταξύ της “Χανούμ Μπουγιουκλάκ” (όπως αποκαλούσαν την Αλίκη) και του “εφέντη Σακελλάριου”. Η ταινία θα γυριζόταν στην Κωνσταντινούπολη και την Αθήνα, σε συμπαραγωγή με την εταιρεία “Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης”.

Αποφασίστηκε να γυριστούν δύο εκδοχές της ταινίας: μία ελληνική με Έλληνες ηθοποιούς και πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη, και μία τουρκική με Τούρκους ηθοποιούς και πρωταγωνίστρια και πάλι την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Στην ελληνική εκδοχή συμμετείχαν ηθοποιοί όπως ο Λάμπρος Κωνσταντάρας, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο Γιώργος Κωνσταντίνου και ο Δημήτρης Νικολαίδης, ενώ στην τουρκική εκδοχή πρωταγωνίστησε ο Ορχάν Γκιουνσιράι μαζί με άλλους Τούρκους ηθοποιούς.

Κάθε σκηνή της ταινίας γυριζόταν δύο φορές, μία με τους Τούρκους ηθοποιούς και μία με τους Έλληνες, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν δύο πλήρεις ταινίες, μία τουρκική και μία ελληνική. Τη διεύθυνση παραγωγής από ελληνικής πλευράς είχε ο Κλέαρχος Κονιτσιώτης, ενώ από τουρκικής ο Οζντεμίρ Μπιρσέλ.

Η «Χανούμ Μπουγιουκλάκ» και ο «εφέντης» Σακελλάριος – Τα γυρίσματα στην Αθήνα και στην Κωνσταντινούπολη

Τα γυρίσματα στην Αθήνα κύλησαν ομαλά, αλλά στην Κωνσταντινούπολη η δουλειά δυσκόλεψε λόγω της γλώσσας. Παρόλο που υπήρχε διερμηνέας και ο Ορχάν Γκιουνσιράι μιλούσε ελληνικά, η συνεννόηση με τους κομπάρσους, τους τεχνικούς και το υπόλοιπο συνεργείο ήταν δύσκολη. Κάθε βράδυ, ο Σακελλάριος επικοινωνούσε με τα γραφεία της “Μπιρσέλ Φιλμ” για να οργανώσει τα γυρίσματα της επόμενης ημέρας.

Χτυποκάρδια στο θρανίο: Σε ποιό σχολείο έγιναν τα γυρίσματα;

Τι να σου «σοϊλέ» μωρ’ αδερφέ μου που δεν ξέρω λέξη! Εκεί στα γραφεία της «Μπιρσέλ Φιλμ» διευθυντής ήτανε ένας Έλληνας, ο κ. Λεοντίδης, και ήταν και ο Οζντεμίρ Μπιρσέλ, με τον οποίο συνεννοούμεθα θαυμάσια, γιατί κι αυτουνού τα γαλλικά του ήτανε το ίδιο άθλια με τα δικά μου γαλλικά. Εκείνο το βράδυ πήρα, όπως πάντα, το γραφείο για την τακτική συνεννόηση. Η φωνή που μου απάντησε δεν ήταν του Λεοντίδη.

— Αλόν…. Γιατί οι Τούρκοι, δεν ξέρω για ποιο λόγο, στο διεθνές «Αλό…» στο τέλος προσθέτουν ένα «νι». Επιστράτευσα στα γρήγορα τις λίγες τουρκικές λέξεις, που ήξερα για να συνεννοηθώ στοιχειωδώς:

— Λεοντίδης εφέντης ριζά εντέριμ; Το «εφέντης» είναι «κύριος» και το «ριζά εντέριμ» είναι παρακαλώ. Αλλά η απάντηση ήταν απογοητευτική.

— Λεοντίδης γιοκ μπουρντά, εφέντιμ.

Δηλαδή ο Λεοντίδης δεν είναι εδώ κύριέ μου.

— Μπιρσέλ εφέντης ριζά εντέριμ;

— Μπιρσέλ εφέντης γιοκ μπουρντά!

Ούτε ο Μπιρσέλ ήταν εκεί, πού θα μπορούσα να βγάλω κάποια άκρη, και τα τουρκικά μου είχανε πια εξαντληθεί ολοσχερώς. Τι άλλο να ‘λεγα; Σώπασα λοιπόν και περίμενα. Ο συνομιλητής μου, όμως, ήθελε να συνεχίσουμε την κουβέντα μας: — Σοϊλέ… Σοϊλέ… Με άλλα λόγια, δηλαδή, «λέγετε… λέγετε». Μ’ έπιασε απελπισία.

Ο άλλος εξακολουθούσε…

— Σοϊλέ εφέντιμ, σοϊλέ… — Τι να σου «σοϊλέ» μωρ’ αδερφέ μου που δεν ξέρω λέξη! … Και ω του θαύματος!… Τα ελληνικά μου βγάλανε λαγό. Από την άλλη άκρη του σύρματος ήρθε σε άψογα ελληνικά η απάντηση:

— Ποιος είναι στο τηλέφωνο;

— Σακελλάριος!

— Εσύ ‘σαι Αλέκο;

— Ναι… Εσύ ποιος είσαι;

— Ο Κονιτσιώτης.

Μ’ έπιασαν τα γέλια…

— Γιατί τουρκικά ρε Κλέαρχε; Αφού ούτε εσύ τα ξέρεις, ούτε εγώ.

— Τουρκικά μου μιλάς, τουρκικά σου απαντάω.

— Ναι, αλλά, εσύ επιμένεις και μου λες «σοϊλέ». Κι αν εγώ σου «σοϊλέ» εσύ τι θα έκανες;

Πολύ καιρό γελάγαμε μ’ αυτή την ιστορία και με άλλες που θα σας διηγηθώ παρακάτω.

Στην Τουρκία τότε -και νομίζω ότι και τώρα το ίδιο συμβαίνει- όλες οι ξένες ταινίες ντουμπλαριζόντουσαν στα τουρκικά. Κι αυτό γιατί είναι τόσο μεγάλος ο αναλφαβητισμός που το ποσοστό των θεατών, οι οποίοι θα μπορούσανε να διαβάσουνε τους υπότιτλους είναι τόσο μικρό, που μια ξένη ταινία όταν δεν μιλάει τουρκικά δεν μπορεί να έχει καμιά ελπίδα εμπορικής επιτυχίας. Όλες οι ταινίες λοιπόν μιλούσανε τουρκικά. Κι οι ελληνικές. Η Αλίκη Βουγιουκλάκη, όπως λέγαμε, ήτανε εξαιρετικά δημοφιλής στην Τουρκία από τις ελληνικές ταινίες της, στις οποίες μιλούσε άψογα τουρκικά. Όχι βέβαια, η ίδια. Υπήρχε μία «ντουμπλέρ» που ντουμπλάριζε μονίμως τη Βουγιουκλάκη και που η φωνή της ήταν ίδια και απαράλλακτη. Θα μπορούσε κανείς βλέποντας μία ταινία της Αλίκης στην Τουρκία να βάλει στοίχημα ότι μιλάει η ίδια η Βουγιουκλάκη. Αυτό το προσέχανε πολύ οι Τούρκοι.

Η “θείτσα” που … Βουγιουκλακόφερνε και ο απαρηγόρητος ντουμπλέρ του Γκάρυ Κούπερ Διαλέγανε φωνές που ταιριάζανε με τις φωνές των πρωταγωνιστών και των πρωταγωνιστριών. Και ντουμπλάρανε πάντα οι ίδιοι Τούρκοι ηθοποιοί τους ξένους, έτσι ώστε να γίνονται γνώριμες και οι φωνές στο κοινό.

Ο ίδιος, δηλαδή, πάντα ηθοποιός ντουμπλάριζε τον Αλαίν Ντελόν, η ίδια ηθοποιός την Μπριζίτ Μπαρντό και πάει λέγοντας. Την πρώτη μέρα που οι αδελφοί Μπιρσέλ με πήγανε στο στούντιο μου είπανε ότι θα μου γνωρίσουμε και την Τουρκάλα που ντουμπλάριζε την Βουγιουκλάκη. Και πράγματι μέσα στην αίθουσα αναμονής ήταν κι έξι-επτά γυναίκες από δεκάξι ως εξήντα έξι ετών, που μιλούσανε μεταξύ τους.

Ο Μπιρσέλ μου έδειξε προς το κέντρο της ομάδας και μου είπε…

— Από δω η ντουμπλέρ της Βουγιουκλάκη… Άπλωσα το χέρι μου για να πω το «χαίρω πολύ» σε μια κοπελίτσα που, οπτικώς τουλάχιστον, Βουγιουκλακόφερνε.

— Χαίρω πολύ! Αλλά το χέρι μου το άρπαξε μια «θείτσα» καμιά εξηνταριά χρόνων.

— Κι εγώ χαίρω πολύ!…

Τη Βουγιουκλάκη δεν την ντουμπλάριζε ένα κοριτσόπουλο όπως φαντάστηκα, αλλά μια υπερώριμη κυρία, που η φωνή της όμως είχε την ίδια χάρη και τη νεανική δροσιά με τη φωνή της Βουγιουκλάκη. Έχω, μάλιστα, την εντύπωση ότι ο Μπιρσέλ επίτηδες μου έδειξε έτσι αόριστα μέσα στην ομάδα των γυναικών την ντουμπλέρ της Βουγιουκλάκη για να την πάθω, όπως την έπαθα!

Θυμάμαι ακόμα, στο ίδιο αυτό στούντιο, έναν Τούρκο ηθοποιό που έκλαιγε με μαύρο δάκρυ. Γύρω του ήτανε μαζεμένοι διάφοροι συνάδελφοι του, που όπως φαίνεται, προσπαθούσανε μάταια να τον παρηγορήσουν. Μάταια, γιατί ο άνθρωπος αυτός ήτανε απαρηγότητος. Έκλαιγε με αναφιλητά, αναστέναζε, χτυπιότανε.

— Μα τι να του συμβαίνει του ανθρώπου; ρώτησα τον Μπιρσέλ. — Δεν τα μάθατε; — Όχι, τι; — Πέθανε ο Γκάρυ Κούπερ…

Πλήγμα, βέβαια, για τον διεθνή κινηματογράφο ήταν ο θάνατος του μεγάλου Αμερικανού ηθοποιού, αλλά και πάλι δεν ήταν δικαιολογημένος τόσος σπαραγμός.

— Και ο κύριος τι τον είχε;

— Ήταν αυτός που ντουμπλάριζε τις ταινίες του.

— Και λοιπόν;

— Και λοιπόν, από δω και πέρα μπαίνει στην ανεργία!

Δεν ξέρω τι συγγενείς είχε ο μακαρίτης ο Γκάρυ Κούπερ, είμαι βέβαιος όμως ότι κανείς δεν τον έκλαψε τόσο σπαρακτικά όσο ο Τούρκος ηθοποιός που ντουμπλάριζε τη φωνή του.

Πηγή: Αλέκος Σακελλάριος: “Λες και ήταν χθες”, Εκδόσεις Σμυρνιωτάκης / mixanitouxronou.gr