Ιωάννης Συκουτρής: Ο φιλόλογος που μετέφρασε το Συμπόσιο του Πλάτωνα και αυτοκτόνησε

Ο Ιωάννης Συκουτρής ο σπουδαίος Έλληνας φιλόλογος που μετέφρασε το Συμπόσιο του Πλάτωνα και αυτοκτόνησε μετά από άγριο πόλεμο, που δέχτηκε

Ο Ιωάννης Συκουτρής (1901-1937) υπήρξε μια λαμπρή αλλά και τραγική μορφή της Νεοελληνικής Φιλολογίας. Γεννημένος στη Σμύρνη, ο νεαρός Συκουτρής ξεχώρισε νωρίς για την εξαιρετική του ικανότητα στη χειρισμό της Αρχαίας Ελληνικής, φτάνοντας στο σημείο να δημοσιεύει κείμενα στο σχολικό περιοδικό, παρά τη φτώχεια της οικογένειάς του. Μόνο με την υποστήριξη της Αρχιεπισκοπής Σμύρνης μπόρεσε να ολοκληρώσει την εκπαίδευσή του στην Ευαγγελική Σχολή.

---

 

Σπουδές και Τιμητικές θέσεις που Αρνήθηκε

 

Μετά την αποφοίτησή του το 1918, υπηρέτησε ως δάσκαλος στη Μικρά Ασία, αλλά σύντομα μετακόμισε στην Αθήνα για να ενταχθεί στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η δίψα του για γνώση τον οδήγησε σε εμβριθείς σπουδές σε κορυφαία πανεπιστήμια της Γερμανίας, όπως το Βερολίνο και η Λειψία, όπου μαθήτευσε δίπλα σε κορυφαίους φιλολόγους της εποχής, όπως ο Ούλριχ Βιλαμόβιτς και ο Βέρνερ Γιέγκερ.

Παρά το διεθνές κύρος που απέκτησε, ο Συκουτρής απέρριψε επανειλημμένα προσκλήσεις από ξένα πανεπιστήμια, επιμένοντας να προσφέρει τις γνώσεις του στην Ελλάδα.

---

 

Η Σκοτεινή Υπόθεση της Έδρας και η Σπίλωση

 

Η επιστροφή του στην Ελλάδα συνοδεύτηκε από την επιθυμία να αναλάβει την έδρα της… Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή το 1936. Ωστόσο, οι ακαδημαϊκοί του αντίπαλοι επιστράτευσαν κάθε μέσο για να τον απαξιώσουν.

Το κύριο όπλο τους ήταν μια παρερμηνεία της μετάφρασης του Συκουτρή στο «Συμπόσιο» του Πλάτωνα. Τον κατηγόρησαν ψευδώς ότι εισήγαγε αναφορές σε γενετήσιες σχέσεις στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία, προκαλώντας ένα πρωτοφανές μένος εναντίον του από συντηρητικούς κύκλους, τον Τύπο και συλλόγους γονέων. Παρόλο που ο Συκουτρής απέδειξε την ορθότητα της μετάφρασής του, η συκοφαντία και η αδιάκοπη δίωξη τον κατέστρεψαν ψυχολογικά.

---

 

 

Η Αυτοκτονία και η Κληρονομιά

 

Η ανελέητη επίθεση τον οδήγησε σε βαθιά κατάθλιψη. Στις 21 Σεπτεμβρίου… 1937, ο ταλαντούχος φιλόλογος έβαλε τέλος στη ζωή του με δηλητήριο σε ξενοδοχείο της Κορίνθου, σε ηλικία μόλις 36 ετών.

Η κηδεία του, την επόμενη μέρα στην Αθήνα, ήταν χαρακτηριστικά λιτή… Με ελάχιστους παρευρισκόμενους —τη σύζυγό του, λίγους καθηγητές και μερικούς μόνο φοιτητές. Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος αργότερα παρομοίασε τους διώκτες του με «ψύλλους στ’ άχυρα» που κατάφεραν να «σώσουν έναν γίγαντα της επιστήμης».

Ο Συκουτρής, ο οποίος είχε επιλέξει να μείνει στην Ελλάδα αντί να δεχτεί υψηλές θέσεις στο εξωτερικό, θεωρείται πλέον σύμβολο του διωγμού των πρωτοπόρων διανοουμένων από την μικροπρέπεια και τη συντεχνιακή νοοτροπία της ελληνικής κοινωνίας της εποχής.

---

 

 

Παράλληλος Διάλογος: Κρασί και Μέτρο στην Αρχαία Ελλάδα

 

Το κείμενο παραθέτει επίσης ένα άρθρο του Alexander Nazarian για τις οινοποτικές συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων… Το οποίο αναδεικνύει μάλιστα την αντίθεση μεταξύ της ελεγχόμενης κατανάλωσης και της σύγχρονης ακραίας συμπεριφοράς. Οι αρχαίοι, όπως φαίνεται από την Οδύσσεια και το Συμπόσιο του Πλάτωνα, εκτιμούσαν το κρασί ως μέσο έκστασης και διαλόγου (όπως στο πλάτωνικο συμπόσιο υπό τον έλεγχο του συμποσιάρχη), αλλά αντιλαμβάνονταν τον κίνδυνο της απώλειας του μέτρου (όπως ο μεθυσμένος Αλκιβιάδης ή η βίαιη έκσταση στις Βάκχες του Ευριπίδη).

«Ρίξε λίγο νερό στο κρασί σου»: Ο άγνωστος λόγος που οι αρχαίοι Έλληνες το έκαναν κυριολεκτικά

Ο Συκουτρής, με τη μετάφρασή του για τον Έρωτα στο Συμπόσιο, εστίασε ακριβώς στην αναζήτηση του… Απόλυτου Κάλους μέσω της «ερωτικής μυσταγωγίας», μια πορεία που απαιτεί πνευματική πειθαρχία και όχι απλή, χαοτική μέθη.

 

Αυτή η ανάγκη για διανοητική τάξη στην αρχαία φιλοσοφία έρχεται σε τραγική αντίθεση με την… Αταξία και το χάος που κατέστρεψε τη ζωή του ίδιου του φιλολόγου που με τόση αφοσίωση μετέφρασε αυτά τα κείμενα.