Ηρώδης: Ο βασανιστικός θάνατος και η μυστηριώδης ασθένεια του βασιλιά που διέταξε τη σφαγή των νηπίων

Ηρώδης Ο βασανιστικός θάνατος και η μυστηριώδης ασθένεια… Ο Ηρώδης Α’, γνωστός και ως Ηρώδης ο Μέγας, κυβέρνησε την Ιουδαία από το 37 π.Χ. έως την περίοδο που τοποθετείται χρονικά η Γέννηση του Ιησού Χριστού. Η βασιλεία του σηματοδότησε την αρχή της Ηρωδιανής Δυναστείας και την εδραίωση της εξουσίας του σε μια ταραγμένη ιστορική περίοδο.

Παρά τη φήμη του για τα μεγάλα οικοδομικά έργα και την πολιτική του ισχύ, το τέλος της ζωής του Ηρώδη καταγράφηκε με ιδιαίτερες λεπτομέρειες από τον ιστορικό Ιώσιππο, ο οποίος ανέφερε πληροφορίες από προγενέστερους ιστορικούς. Σε αντίθεση με άλλες αρχαίες προσωπικότητες, για τις οποίες ο θάνατος παραμένει αίνιγμα, η περίπτωση της Ηρώδη είναι αρκετά τεκμηριωμένη.

Ο Ηρώδης αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα υγείας πριν από τον θάνατό του. Σύμφωνα με τις περιγραφές, υπέφερε από επίμονο πυρετό, έντονη και βασανισμένη φαγούρα σε όλο το σώμα, έντονους πόνους στα έντερα και όγκους στα πόδια. Επιπλέον, παρουσίαζε ερεθισμούς στην κοιλιακή χώρα, γάγγρενα στους όρχεις, σπασμούς, δυσκολία στην αναπνοή (άσθμα) και κακή αναπνοή.

Οι γιατροί της εποχής δεν μπορούσαν να εξηγήσουν την αιτία αυτών των συμπτωμάτων. Οι προσπάθειές τους να τον ανακουφίσουν περιλάμβαναν θεραπείες βασισμένες στις τεχνικές τεχνικές, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα μπάνια σε καυτό λάδι. Αντί όμως δεν προσφέρουν ανακούφιση, οι θεραπείες αυτές προκάλεσαν περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασής του, με το καυτό λάδι να καταθέσει τα μάτια του.

Σαλώμη: Ο φρικτός θάνατος αφού ζήτησε την Κεφαλή του Ιωάννου του Προδρόμου επί πίνακι

Τι αναφέρει ο Ευσέβιος Καισαρείας στην Εκκλησιαστική Ιστορία για το θάνατο του Ηρώδη

Ο Ευσέβιος Καισαρείας αναφέρει συγκεκριμένα στην Εκκλησιαστική Ιστορία (εκδόσεις ΕΠΕ, τόμος 1):

«Έπειτα η νόσος αφού κατέλαβε όλο το σώμα του, διαμοίραζε σ’ αυτό ποικίλα πάθη. Πράγματι υπήρχε αρκετός πυρετός, αφόρητος κνησμός σε όλη την επιφάνεια, συνεχείς πόνοι του κόλου, πρήξιμο στα πόδια υδρωπικού χαρακτήρα, φλεγμονή του υπογαστρίου, σήψη στο αιδοίο που δημιουργούσε σκουλήκια, ορθόπνοια και δύσπνοια, σπασμοί όλων των μελών, ώστε οι μάντεις να λέγουν ότι τα νοσήματα ήταν ποινή.

Αυτός όμως, αν και πάλευε με τόσα πάθη, παρέμενε στη ζωή, ήλπιζε σε σωτηρία και εφεύρισκε θεραπείες. Παιρνώντας λοιπόν από τον Ιορδάνη χρησιμοποίησε τα θερμόλουτρα της Καλλιρόης, τα οποία εκβάλλουν στην Ασφαλτίτη λίμνη, λόγω δε της γλυκύτητας είναι και πόσιμα.

Εδώ αυτός, καθώς οι γιατροί αποφάσισαν να περιθάλψουν όλο το σώμα με θερμό έλαιο και το ξάπλωσαν σε λεκάνη γεμάτη έλαιο, λιποθύμησε και ανέστρεψε τους οφθαλμούς σαν νεκρός.

Επειδή οι υπηρέτες θορύβησαν, αναστέναξε για τη συμφορά, και απογοητευμένος στο εξής για τη σωτηρία, διέταξε να διανείμουν στους στρατιώτες από πενήντα δραχμές και πολλά χρήματα στους διοικητές και τους φίλους. Αυτός επέστρεψε και έφθασε στην Ιεριχώ, με μελαγχολία και σχεδόν απειλώντας τον εαυτό του με θάνατο.

Προέβη μάλιστα στο σχεδιασμό μιας αθέμιτης πράξης. Αφού συγκέντρωσε τους επίσημους άνδρες από κάθε κώμη όλης της Ιουδαίας, διέταξε να τους κλείσουν στον καλούμενο ιππόδρομο, και αφού προσκάλεσε την αδελφή του Σαλώμη και τον άνδρα της Αλεξά, είπε «γνωρίζω ότι οι Ιουδαίοι θα γιορτάσουν το θάνατό μου· μπορώ όμως να πενθηθώ με άλλα μέσα και να λάβω λαμπρό επιτάφιο, αν θελήσετε να εκτελέσετε τις εντολές μου.

Μόλις εκπνεύσω, φονεύστε τάχιστα αυτούς τους φρουρούμενους άνδρες, αφού τους περικυκλώσετε με τους στρατιώτες, έτσι ώστε όλη η Ιουδαία και κάθε οίκος να δακρύσει για μένα, έστω και ακούσια».

Και με λίγα λόγια λέει: «Κατόπιν δε επειδή βασανιζόταν από έλλειψη τροφής και σπασμωδικό βήχα νικημένος από τους πόνους, επιχείρησε να προφθάσει την ειμαρμένη. Αφού πήρε ένα μήλο, ζήτησε και μαχαίρι γιατί συνήθιζε να τρώει κόβωντας σε τεμάχια. Έπειτα, αφού κοίταξε τριγύρω, μήπως υπάρχει κάποιος ο οποίος θα τον εμπόδιζε, σήκωσε το δεξί του χέρι για να αυτοτραυματιστεί».

Επιπλέον, ο ίδιος συγγραφέας αναφέρει ότι λίγο πριν το θάνατό του, ο Ηρώδης διέταξε τη δολοφονία ενός ακόμη βιολογικού του γιου, του τρίτου στη σειρά μεταξύ των δύο που είχε ήδη φονεύσει. Λίγο αργότερα, υπέκυψε ο ίδιος σε φριχτούς πόνους και άφησε την τελευταία του πνοή.

Αλέξης Γκόλφης: Η κατάρα και ο φρικτός θάνατος του Έλληνα «Ιησού»

Τι λέει η επιστήμη σήμερα για τον θάνατο του Ηρώδη;

Όσοι ενδιαφέρονται για τις ιατρικές πτυχές του θανάτου του Ηρώδη μπορούν να ανατρέξουν στη δουλειά της Ιστορικής Κλινικοπαθολογικής Διάσκεψης του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ. Εκεί, ειδικοί εξετάζουν τα αίτια θανάτου ιστορικών προσωπικοτήτων, μεταξύ των οποίων και του Ηρώδη του Μεγάλου.

Η ανάλυση των συμπτωμάτων του Ηρώδη παρουσίασε μοναδικές προκλήσεις, με πιο αξιοσημείωτη τη γάγγρενα στους όρχεις – μια σπάνια και ασυνήθιστη κατάσταση. Με βάση τα δεδομένα, οι ειδικοί κατέληξαν ότι ο Ηρώδης πιθανότατα έπασχε από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια αγνώστου αιτίας.

Η νεφρική αυτή ανεπάρκεια θεωρείται ότι συνδυάστηκε με τη σπάνια γάγγρενα των όρχεων, γνωστή ως γάγγρενα του Φουρνιέ. Παρόλο που εξετάστηκαν και άλλες πιθανές αιτίες, όπως σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα ή ακόμα και η σύφιλη, η νεφρική ανεπάρκεια φαίνεται να εξηγεί πληρέστερα τη συνολική εικόνα των συμπτωμάτων που περιγράφονται από τις πηγές.

Η ερμηνεία της κλινικής της κατάστασης προσφέρει μια σύγχρονη ιατρική προοπτική, φωτίζοντας το τέλος της Ηρώδη μέσα από τα δεδομένα της εποχής μας.

Ο θάνατος του Ηρώδη Α’ έμεινε στην ιστορία μόνο για τα δραματικά όχι συμπτώματα που τον συνόδευαν αλλά και για τη σημασία της βασιλείας του, η οποία άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά της στην ιστορία της Ιουδαίας.