Κατανοώντας τον σύντροφό σας: 3 ενδείξεις που μπορεί να συνδέονται με το φάσμα του αυτισμού

Η δημοφιλής σειρά ντοκιμαντέρ του Netflix, «Love on the Spectrum», επέστρεψε για μια νέα σεζόν. Φωτίζοντας τις ερωτικές αναζητήσεις ενηλίκων που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Οι ιστορίες που παρουσιάζονται αναδεικνύουν την ποικιλομορφία του φάσματος, τουλάχιστον όσον αφορά άτομα με υψηλή λειτουργικότητα, τα οποία έχουν διαγνωστεί και γνωρίζουν την κατάστασή τους. Ωστόσο, τι συμβαίνει όταν τα σημάδια δεν είναι τόσο εμφανή και πώς αυτό επηρεάζει τις ερωτικές τους σχέσεις;

Η διαταραχή του αυτιστικού φάσματος εκδηλώνεται με μοναδικό τρόπο σε κάθε άτομο. Επηρεάζοντας την κοινωνική αλληλεπίδραση, την έκφραση συναισθημάτων και την επικοινωνία. Τόσο λεκτική όσο και μη λεκτική. Επιπλέον, χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και ενδιαφέροντα. Παρόλο που τα πρώτα σημάδια συνήθως εμφανίζονται στην προσχολική ηλικία, σε πολλές περιπτώσεις δεν αναγνωρίζονται έγκαιρα. Οδηγώντας σε καθυστερημένη ή και καθόλου διάγνωση.

Αυτό σημαίνει ότι πολλοί ενήλικες μπορεί να διανύουν τη ζωή τους χωρίς να γνωρίζουν ότι βρίσκονται στο φάσμα, γεγονός που μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, ιδιαίτερα στις ερωτικές.

Δρ Mikki Lee Elembaby, ψυχολόγος με εξειδίκευση στον αυτισμό

Η Δρ Mikki Lee Elembaby, ψυχολόγος με εξειδίκευση στον αυτισμό στη Νέα Υόρκη, επισημαίνει ορισμένα χαρακτηριστικά που μπορεί να υποδεικνύουν ότι ένας σύντροφος ανήκει στο φάσμα. «Ένα από αυτά είναι η δυσκολία στην απάντηση ερωτήσεων ανοιχτού τύπου. Όπως “Πώς είσαι;”, καθώς και η τάση για άμεσες, ειλικρινείς ή απότομες απαντήσεις. Η πρόκληση στην κατανόηση των κοινωνικών κανόνων και των μη λεκτικών μηνυμάτων μπορεί να οδηγήσει σε παρεξηγήσεις», εξηγεί.

Ένα άλλο ενδεικτικό στοιχείο είναι το αίσθημα έντονης κόπωσης. Μετά από κοινωνικές συναναστροφές, όπως μια συγκέντρωση ή μια έξοδος με φίλους. «Αυτή η εξάντληση μπορεί να οφείλεται, εν μέρει, στην προσπάθεια συγκάλυψης – το λεγόμενο masking – όπου το άτομο μιμείται νευροτυπικές κοινωνικές συμπεριφορές για να προσαρμοστεί», αναφέρει η ειδικός.

masking

Επίσης το masking είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στις γυναίκες, συμβάλλοντας συχνά στην καθυστέρηση ή την απουσία διάγνωσης. «Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να αναγκάζει τον εαυτό του να διατηρεί οπτική επαφή κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης, παρόλο που αισθάνεται άβολα, ή να δημιουργεί νοητικά κοινωνικά σενάρια για να προετοιμαστεί για διάφορες καταστάσεις», εξηγεί. Ωστόσο, αυτές οι στρατηγικές δεν εγγυώνται την κατανόηση των μη λεκτικών κοινωνικών ενδείξεων. Έτσι, ένα άτομο μπορεί να δυσκολεύεται να αντιληφθεί πότε κοιτάζει επίμονα ή πότε πρέπει να σταματήσει να χαμογελά κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης.

Ωστόσο η δυσκολία στη δημιουργία και τη διατήρηση κοινωνικών δεσμών αποτελεί ένα ακόμα σημαντικό χαρακτηριστικό. Σύμφωνα με τη Δρ Megan Anna Neff, κλινική ψυχολόγος από το Όρεγκον, ενήλικες που δεν γνωρίζουν ότι βρίσκονται στο φάσμα συχνά δυσκολεύονται να αναπτύξουν ή να διατηρήσουν φιλικές και ερωτικές σχέσεις. Ιδιαίτερα εκτός δομημένων περιβαλλόντων. Όπως το σχολείο ή η εργασία.

Πολλοί από αυτούς έχουν ένα ιστορικό περίπλοκων σχέσεων, με επαναλαμβανόμενες αποτυχίες που δεν μπορούν να εξηγήσουν. «Μπορεί να υπάρχουν σχέσεις που τελειώνουν ξαφνικά, αφήνοντας το άτομο με ερωτηματικά για το τι πήγε λάθος», αναφέρει.

«Πολλά άτομα στο φάσμα έχουν βαθιές και ουσιαστικές φιλίες», τονίζει η Δρ Elembaby. Ωστόσο, οι προκλήσεις στην κατανόηση των κοινωνικών κανόνων μπορεί να οδηγήσουν σε παρεξηγήσεις και δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις.

Εάν κάποιος υποψιάζεται ότι μπορεί να βρίσκεται στο φάσμα, η ειδικός προτείνει να θέσει στον εαυτό του τις ακόλουθες ερωτήσεις:

Νιώθετε ότι πρέπει να «παίξετε έναν ρόλο» σε κοινωνικές καταστάσεις;
Αισθάνεστε εξαντλημένοι από την προσπάθεια να διατηρήσετε σχέσεις;
Σας έχουν χαρακτηρίσει ποτέ υπερβολικά άμεσο, ειλικρινή ή αναίσθητο;
Παρόλο που οι θετικές απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις δεν αποτελούν διάγνωση, μπορούν να αποτελέσουν έναυσμα για περαιτέρω διερεύνηση. Και πιθανή αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας.