Ναυάγιο στην Πύλο – Αποκάλυψη ‘βόμβα’: Ποιός κρύβεται πίσω από τη βάρκα – φέρετρο;

Ποια σχέση έχει το πολύνεκρο ναυάγιο με μετανάστες στην Πύλο και ο ισχυρός άνδρας της Λιβύης Χαλίφα Χάφταρ; Ο μαζικός πνιγμός προσφύγων που κατευθύνονταν από τη Λιβύη προς την Ιταλία καθώς το πλοίο τους βυθίστηκε στα ανοικτά των ακτών της Ελλάδας, υπογραμμίζει το συνεχιζόμενο κενό εξουσίας της Λιβύης. Έρχεται να αναδείξει την αδυναμία των διχασμένων ηγετών της να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους να ανακόψουν την κερδοφόρα «επιχείρηση» διακίνησης μεταναστών.

Είναι εντυπωσιακό ότι το πλοίο απέπλευσε από το ανατολικό λιμάνι του Τομπρούκ, μια πόλη όπου οι τοπικοί ηγέτες έχουν οργανώσει εκστρατεία κατά της παράνομης μετανάστευσης, σημειώνει σε ανάλυσή του ο διπλωματικός συντάκτης του Guardian.

Η συμφωνία Μελόνι – Χάφταρ για τους μετανάστες

Στις 4 Μαΐου, η Ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, είχε με τον ισχυρό άνδρα της Λιβύης στα ανατολικά, Χαλίφα Χάφταρ, μια συνάντηση στη Ρώμη κατά την οποία προσφέρθηκε να επενδύσει στην ανατολική Λιβύη – η χώρα έχει χωριστεί σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα σε ανατολή και δύση από το 2015 – σε αντάλλαγμα για δράση κατά των διακινητών.

Ο Χάφταρ φάνηκε ότι προσπαθεί να εκπληρώσει τη συμφωνία του. Στις 4 Ιουνίου, οι σύμμαχοί του επέβαλαν προσωρινή νυχτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας για να σταματήσουν τους διακινητές. Οι δυνάμεις ασφαλείας πραγματοποίησαν επιδρομές σε πόλεις που συνορεύουν με την Αίγυπτο. Ισχυρίστηκαν ότι εντόπισαν 1.000 ανθρώπους σε φάρμες και σπίτια που περίμεναν για να περάσουν στη Μεσόγειο. Καταστράφηκαν βάρκες και ένα λιμάνι που χρησιμοποιούσαν οι διακινητές.

Ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών της Λιβύης, Faraj Egaim, προέτρεψε τον πληθυσμό να αναφέρει τους διακινητές και κάλεσε τις φυλές που ελέγχουν τα σύνορα στη Λιβύη να βοηθήσουν.

Μερικοί από αυτούς που συγκεντρώθηκαν στις αρχές του μήνα – έως και 4.000 – απωθήθηκαν βίαια στα αιγυπτιακά σύνορα προς το Musaid, με την αιτιολογία ότι βρίσκονταν εκεί παράνομα. Η βία, που προκάλεσε τον θάνατο ενός νεαρού αγοριού, οδήγησε σε λαϊκή κατακραυγή.

Οι μαζικές απελάσεις

Την περασμένη Δευτέρα, η Αποστολή Υποστήριξης των Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη (UNSMIL), χωρίς να προσδιορίσει τους ενόχους, εξέφρασε ανησυχίες για τις μαζικές «αυθαίρετες συλλήψεις και απελάσεις» χιλιάδων μεταναστών και αιτούντων άσυλο σε ολόκληρη τη χώρα, συμπεριλαμβανομένων εγκύων και παιδιών, που όπως σημείωσε, κρατούνταν υπό ανθυγιεινές συνθήκες. Στην ίδια δήλωση αναφέρεται ότι η εκστρατεία «συνοδευόταν από μια ανησυχητική αύξηση της ρητορικής μίσους και του ρατσιστικού λόγου εναντίον αλλοδαπών στο διαδίκτυο και στα μέσα ενημέρωσης».

Αλλά το τραγικό ταξίδι με πλοίο από το Τομπρούκ δείχνει ότι ο Χάφταρ και οι γιοι του δεν σταμάτησαν την παράνομη διακίνηση μεταναστών. Πολλοί λένε ότι ο καλύτερος τρόπος για να σταματήσει η ροή είναι η παρακολούθηση των εισερχόμενων πτήσεων της συριακής πολιτικής αεροπορίας που περιλαμβάνει Σύρους, πολίτες από το Μπαγκλαντές και Πακιστανούς.

Ο αιγυπτιακός Τύπος ισχυρίστηκε ότι η δυσκολία του Χάφταρ είναι ότι το βάναυσο έγκλημά του δεν φθάνει στην περιοχή Μπουτνάν, όπου βρίσκεται το λιμάνι Τομπρούκ, αντανακλώντας ότι ο Εθνικός Στρατός της Λιβύης που ηγείται είναι στην πραγματικότητα ένας ιδεολογικά ευέλικτος και χαλαρός συνασπισμός πολιτοφυλακών. Το Μπουτνάν είναι σε μεγάλο βαθμό η έδρα της φυλής Ομπεϊντάτ, πρώην υποστηρικτών του Χάφταρ. Αν και ήταν ικανός να αντιμετωπίσει τις πολλές φυλές της Λιβύης, ο Χάφταρ και οι γιοι του συνάντησαν σκληρή αντίσταση για την καταστολή των διακινητών.

Τι δείχνουν τα στοιχεία του ΟΗΕ

Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι υπάρχουν 680.000 μετανάστες στη Λιβύη: Άλλοι θέλουν να ταξιδέψουν με πλοίο στην Ευρώπη και άλλοι εργάζονται με πλήρη απασχόληση στη Λιβύη. Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης του ΟΗΕ αναφέρει ότι σχεδόν 3.800 άνθρωποι πέθαναν σε μεταναστευτικές διαδρομές εντός και από την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής πέρυσι, ο υψηλότερος αριθμός από το 2017.

Περίπου 105.000 μετανάστες και αιτούντες άσυλο έφτασαν στην Ιταλία δια θαλάσσης το 2022. Φέτος, από την αρχή του 2023 έως τον Ιούνιο, έφτασαν πάνω από 54.000, διπλάσιος αριθμός από την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Μάλιστα, καταγράφεται ένα αυξανόμενο ποσοστό από τα ανατολικά της Λιβύης.

Οι πιθανότητες οι Ευρωπαίοι να βρουν αποτελεσματικούς Λίβυους συμμάχους για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών μειώνονται από τη συνεχιζόμενη απουσία μιας ενοποιημένης εθνικής κυβέρνησης που θα έχει την εξουσία στη χώρα. Οι δύο αντίπαλες κυβερνήσεις σε ανατολή και δύση υπάρχουν από το 2015. Η τελευταία προσπάθεια με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Εθνών για να ενισχυθούν οι δύο πλευρές προκειμένου να γίνει η διεξαγωγή ενιαίων προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών κατέρρευσε λίγο πριν από την ημερομηνία των εκλογών του Δεκεμβρίου 2021.

Δεν προηγήθηκε κάποια διαδικασία εθνικής συμφιλίωσης, ενδυνάμωσης της κοινωνίας των πολιτών, Σύνταγμα ή συμφωνίας για την κατανομή των σημαντικών πόρων της Λιβύης. Αλλά ούτε η Βουλή των Αντιπροσώπων, το λιβυκό κοινοβούλιο στα ανατολικά με επικεφαλής τον βετεράνο Aguila Saleh, ούτε το ευρύτερο ομόλογό του στα δυτικά, το Ανώτατο Συμβούλιο της Επικρατείας,

Μια νέα προσπάθεια για να συμφωνηθεί μια βάση για τις εκλογές τον Δεκέμβριο, που μόλις μεσολάβησε στο Μαρόκο, φαίνεται επίσης να είναι σε πολύ αρχικό στάδιο, αφήνοντας τον τελευταίο απεσταλμένο του ΟΗΕ, Abdoulaye Bathily, υπό πίεση να καταστρώσει ένα σχέδιο για να ξεφύγει από το αδιέξοδο. Και η ανάλυση του Guardian καταλήγει:

Τελικά, χρειάζεται μια συλλογική ευρωπαϊκή ηγεσία για άλλη μια φορά προκειμένου να εμπλακεί ενεργά στη Λιβύη αντί να βασίζεται σε κακόπιστους παράγοντες και σχέδια για την ποινικοποίηση όσων προσπαθούν να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους στο άσυλο.