Οι Καλικάντζαροι: Παράδοση στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο – Πως συνδέονται με την γιορτή των Θεοφανείων

Οι Καλικάντζαροι, σύμφωνα με την παράδοση, είναι δαιμονικά πλάσματα που παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια του Δωδεκαημέρου. Από την παραμονή των Χριστουγέννων έως τα Θεοφάνεια. Καθένας από τους 18 καλικάντζαρους έχει μοναδικά χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες. Πιστεύεται ότι ζουν στον Κάτω Κόσμο όλο τον χρόνο. Προσπαθώντας να κόψουν το Δέντρο της Ζωής, το οποίο στηρίζει τη γη. Ωστόσο, ανεβαίνουν στη γη την περίοδο του Δωδεκαημέρου, προκαλώντας αναστάτωση και ζημιές στους ανθρώπους.

Η σύνδεσή τους με τα Θεοφάνεια έγκειται στον καθαγιασμό των υδάτων. Σύμφωνα με την παράδοση, την ημέρα αυτή, όταν ο αγιασμός διαχέεται στη φύση, οι Καλικάντζαροι τρομοκρατούνται και επιστρέφουν στον Κάτω Κόσμο. Τα Θεοφάνεια, που γιορτάζουν τη βάπτιση του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό, συμβολίζουν την αναγέννηση και την καθαρότητα της ανθρωπότητας. Η λαϊκή δοξασία περιλαμβάνει επίσης την πίστη ότι τη νύχτα της 5ης Ιανουαρίου “ανοίγουν οι ουρανοί,” και η φύση ηρεμεί, ενώ αγιάζονται τα νερά, σηματοδοτώντας το τέλος της δράσης των Καλικάντζαρων.

Οι Καλικάντζαροι είναι στενά συνδεδεμένοι με αρχαίες ελληνικές δοξασίες και δεισιδαιμονίες, οι οποίες υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ψυχές των νεκρών που ανεβαίνουν στη γη. Κάποιοι πιστεύουν ότι αποτελούν απομεινάρια των μεταμφιέσεων της Βυζαντινής περιόδου ή ότι προέρχονται από αρχαίους μύθους για δαιμονικά μόνο που δρούσαν τη χειμερινή περίοδο.

Η λαϊκή φαντασία αποδίδει στους Καλικάντζαρους χιουμοριστικές και τρομακτικές υπηρεσίες. Φοβούνται τη φωτιά και το φως. Ενώ οι άνθρωποι τους κρατούν μακριά διατηρώντας συνεχώς αναμμένο το τζάκι κατά τη διάρκεια του Δωδεκαημέρου. Τους αποδίδονται διάφορα ονόματα ανά περιοχή, όπως Λυκοκαντζαραίοι, Σκαρικατζέρια και Παγανά. Παρόμοιες δοξασίες υπάρχουν και σε άλλους λαούς, με παραλλαγές όπως τα τρολ στις Σκανδιναβικές χώρες και τα julesveinar στην Ισλανδία.

Ελλάδα, οι Καλικάντζαροι εμφανίζονται με διάφορες μορφές και χαρακτηριστικά. Ενώ η παράδοση τους παρουσιάζει ως πλάσματα άσχημα και θορυβώδη. Η παράδοση τους τοποθετεί ως σύμβολα του χάους, που όμως εξουδετερώνονται με τη φωτιά και τις ευλογίες των Θεοφανείων.

Δείτε το βίντεο: