Προφήτης Ηλίας: Γιατί οι εκκλησίες του είναι χτισμένες μόνο σε βουνά;

Προφήτης Ηλίας Γιατί οι εκκλησίες του είναι χτισμένες μόνο σε βουνά; Τα μοναδικά ξωκλήσια και η παράδοση

Η ίδια η ζωή του Προφήτη Ηλία προσφέρει μια συναρπαστική εξήγηση για το γιατί τα εκκλησάκια που είναι αφιερωμένα σε αυτόν τον σπουδαίο Άγιο βρίσκονται συχνά στις βουνοκορφές. Ο Προφήτης Ηλίας, η μνήμη του οποίου τιμάται από τη Χριστιανοσύνη στις 20 Ιουλίου, συνδέεται βαθιά με τα μετεωρολογικά φαινόμενα στη λαϊκή συνείδηση. Η παροιμία «ο Αηλιάς κόβει σταφύλια και η Αγιά Μαρίνα, σύκα» υπογραμμίζει αυτή τη σχέση, ενώ τα ξωκλήσια του, χτισμένα σε υψώματα, πανηγυρίζονται με ιδιαίτερη λαμπρότητα κάθε χρόνο.

Ο Βίος και τα Θαύματα του Προφήτη Ηλία

Ο Ηλίας (Ελιγιαχού στα Εβραϊκά) καταγόταν από τη Θέσβη της Γαλαάδ και έζησε τον 9ο π.Χ. αιώνα, κατά την περίοδο της βασιλείας των Αχαάβ και Οχοζία. Από τη γέννησή του, ο πατέρας του Σωβάκ είδε μια θεία οπτασία: δύο λευκοφορεμένοι άνδρες ονόμασαν τον γιο του Ηλία, τον τύλιξαν με φωτιά και του έδωσαν φλόγα να φάει. Αυτή η οπτασία προφήτευε ότι ο Ηλίας θα γινόταν σπουδαίος προφήτης που θα έκρινε το Ισραήλ «με δίκοπο μαχαίρι και φωτιά».

Ο Ηλίας άσκησε το προφητικό του χάρισμα για 25 έτη. Προείπε την έλευση του Χριστού στη Γη, 816 χρόνια πριν τη γέννησή Του. Προικισμένος με θαυματουργή δύναμη, αγωνίστηκε με ζήλο κατά της ειδωλολατρίας και εργάστηκε για την ηθική εξυγίανση του λαού του. Η πίστη του ήταν τόσο μεγάλη που κατέβασε τρεις φορές φωτιά από τον ουρανό, σταμάτησε τη βροχή και ανάστησε νεκρούς. Μάλιστα, με τη φωτιά έκαψε τους στρατιώτες που έστειλε ο βασιλιάς Οχοζίας για να τον συλλάβουν.

Στο όρος Χωρήβ απέκτησε εμπειρία θεοφανείας, διέσχισε τον Ιορδάνη με τη μηλωτή του, και τέλος ανελήφθη στον ουρανό με πύρινο άρμα. Επίσης, παρέστη στη Μεταμόρφωση του Χριστού μαζί με τον Μωυσή.

Το Απολυτίκιο του Προφήτη Ηλία αναφέρει: «Ο ένσαρκος Άγγελος, των Προφητών η κρηπίς, ο δεύτερος Πρόδρομος, της παρουσίας Χριστοῦ, Ηλίας ο ένδοξος, άνωθεν καταπέμψας, Ελισαίω την χάριν, νόσους αποδιώκει, και λεπρούς καθαρίζει, διο και τοις τιμώσιν αυτόν, βρύει ιάματα».

Προφήτης Ηλίας: Γιατί οι εκκλησίες του είναι χτισμένες μόνο σε βουνά;

Η σύνδεση του Προφήτη Ηλία με τα βουνά εξηγείται και μέσα από μια λαϊκή παράδοση. Αναφέρεται ότι ο Αϊ-Λίας ήταν ένας ναύτης που η θάλασσα προσπάθησε πολλές φορές να τον πνίξει. Αποφασισμένος να βρει ένα μέρος μακριά από τη θάλασσα, πήρε ένα κουπί στον ώμο και τράβηξε για τη στεριά. Ρωτούσε όποιον συναντούσε τι ήταν αυτό που κρατούσε, και όσο του απαντούσαν «κουπί», τραβούσε ψηλότερα. Όταν έφτασε σε ένα ψηλό βουνό και ένας τσοπάνης του είπε «ξύλο είναι», ο Αϊ-Λίας γέλασε ικανοποιημένος. Έμεινε από τότε κοντά στους ανθρώπους των βουνών, «στήνοντας ολόρθο το κουπί, χτίζοντας μια καλύβα και αποφασίζοντας να μείνει εκεί όλη του τη ζωή. Για τούτο τον Άγιο Ηλία τον βάνουν πάντα στα ψηλώματα».

Αυτή η παράδοση εξηγεί γιατί δεν υπάρχει νησάκι ή θαλάσσια περιοχή στην Ελλάδα χωρίς ένα ξωκλήσι αφιερωμένο στον Προφήτη Ηλία. Στα Κουφονήσια, για παράδειγμα, στην περιοχή του Προφήτη Ηλία, υπάρχουν ίχνη εκκλησίας της πρωτοβυζαντινής περιόδου. Σήμερα σώζονται τα ερείπια του ναού με την εικόνα του Προφήτη Ηλία, το καντήλι και την Αγία Τράπεζα σε λειτουργία, χάρη στη φροντίδα των πιστών. Ανήμερα της εορτής, 20 Ιουλίου, οι πιστοί συγκεντρώνονται στο εκκλησάκι, τελείται Εσπερινός και προσφέρονται αναψυκτικά και νερό. Αν και το οικόπεδο είναι ιδιωτικό, η είσοδος είναι ελεύθερη για όλους.