Σκάει «βόμβα»: Η Κίνα έτοιμη για κραχ άνευ προηγουμένου;

Σκάει «βόμβα»: Η Κίνα έτοιμη για κραχ άνευ προηγουμένου; Η παγκόσμια επίδραση και ο ρόλος των ΗΠΑ

Στον ορίζοντα της παγκόσμιας οικονομίας διαφαίνεται μία καταιγίδα με επίκεντρο την Κίνα, τη δεύτερη ισχυρότερη οικονομική δύναμη του πλανήτη. Καθώς η χώρα αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα στον βιομηχανικό και κατασκευαστικό τομέα, οι διεθνείς αγορές αρχίζουν να ανησυχούν σοβαρά για τις συνέπειες ενός ενδεχόμενου «κραχ». Παράλληλα, η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στο πολιτικό προσκήνιο, ενδεχομένως και στον Λευκό Οίκο, δημιουργεί ένα κλίμα αβεβαιότητας και έντασης στις παγκόσμιες ισορροπίες.

Σκάει «βόμβα»: Η Κίνα έτοιμη για κραχ άνευ προηγουμένου;

Ο οικονομολόγος Daniel Lacalle σκιαγραφεί με ανησυχητικούς όρους την κατάσταση, τονίζοντας πως το παραγωγικό μοντέλο της Κίνας, βασισμένο στον κρατικό παρεμβατισμό και την υπερπαραγωγή, έχει αρχίσει να καταρρέει. Η υπερβολική εξάρτηση από τη βιομηχανική παραγωγή και τον κατασκευαστικό κλάδο, καθώς και η συνεχής άντληση χρέους, έχουν δημιουργήσει ένα σαθρό οικοδόμημα που κινδυνεύει να καταρρεύσει αν δεν υπάρξει άμεσα εμπορική διέξοδος.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όπως σημειώνει ο Lacalle, είναι ότι η Κίνα παράγει πολύ περισσότερα απ’ όσα καταναλώνει. Παρά το γεγονός ότι παράγει σχεδόν το 30% της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής, η εγχώρια κατανάλωση μετά βίας φτάνει το 18%. Αυτό οδηγεί σε τεράστιες αποθήκες γεμάτες απούλητα προϊόντα και αυξανόμενα προβλήματα ρευστότητας για τις επιχειρήσεις.

Χρέη, αποπληθωρισμός και ανεργία

Η κατάσταση επιδεινώνεται από την πτώση του δείκτη μεταποίησης, τη συνεχιζόμενη αποπληθωριστική τάση και την αύξηση της ανεργίας. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται σε δεινή θέση, καθώς τα μέτρα στήριξης αποδεικνύονται ανεπαρκή, ενώ οι επιχειρηματικές χρεοκοπίες εκτιμάται ότι θα αυξηθούν σημαντικά μέσα στο 2025 και το 2026. Παράλληλα, η καταιγιστική πτώση της αγοράς ακινήτων – που κάποτε αντιπροσώπευε σχεδόν το ένα τρίτο του κινεζικού ΑΕΠ – έχει επιφέρει ισχυρό πλήγμα στο τραπεζικό σύστημα και έχει περιορίσει δραστικά τη ζήτηση και την κατανάλωση.

Ένα μοντέλο που φθείρεται εκ των έσω

Το κινεζικό μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, που βασίζεται σε μαζικές δημόσιες επενδύσεις και κρατική παρέμβαση για την ενίσχυση της απασχόλησης, φαίνεται να αγγίζει τα όριά του. Η εξάρτηση από την εξαγωγή της υπερπαραγωγής στο εξωτερικό – κυρίως προς τις Ηνωμένες Πολιτείες – αποδεικνύεται μη βιώσιμη, ειδικά εν μέσω γεωπολιτικών εντάσεων και πιθανής επιστροφής της πολιτικής προστατευτισμού από τον Τραμπ.

Η αποτυχία επίτευξης μιας νέας εμπορικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια αλυσιδωτή κρίση, με χρεοκοπίες, απώλειες θέσεων εργασίας και πλήρη αδυναμία στήριξης του παραγωγικού τομέα. Παρά τις προσπάθειες για μείωση των «άχρηστων» επενδύσεων και των εσωτερικών ανταγωνισμών, οι παθογένειες του συστήματος συνεχίζουν να υπονομεύουν τις όποιες μεταρρυθμίσεις.

Ελευθέρωση ή περαιτέρω απομόνωση;

Η Κίνα βρίσκεται πλέον σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Αν δεν ανοίξει την οικονομία της, δεν άρει τους ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων και δεν επιτρέψει στον ιδιωτικό τομέα να αναπτυχθεί χωρίς κρατικούς περιορισμούς, το σημερινό μοντέλο είναι καταδικασμένο σε σταδιακή αποδυνάμωση.

Η τεχνητή ενίσχυση της ανάπτυξης μέσω κρατικών παρεμβάσεων, χωρίς ουσιαστική ζήτηση, οδηγεί σε υπερπαραγωγή χωρίς προορισμό. Η αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων με ακόμη περισσότερο κρατικό έλεγχο και ρευστότητα από το Δημόσιο το μόνο που μπορεί να επιφέρει είναι μια μακροχρόνια κρίση στα θεμέλια του κινεζικού συστήματος.

Πόσο θα επηρεάσουν τελικά την Ελλάδα οι δασμοί του Τραμπ;

Η παγκόσμια επίδραση και ο ρόλος των ΗΠΑ

Καθώς οι εξελίξεις στην Κίνα έχουν άμεσο αντίκτυπο στις διεθνείς αγορές, ο κόσμος παρακολουθεί με ανησυχία την επιδείνωση της κατάστασης. Η γεωπολιτική πόλωση και η πιθανή επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ με σκληρότερη ρητορική και πιο επιθετικές εμπορικές πολιτικές, δημιουργεί επιπλέον πίεση.

Η κινεζική κρίση δεν είναι απλώς ένα εσωτερικό πρόβλημα – είναι μια παγκόσμια απειλή. Αν η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου δεν καταφέρει να σταθεροποιηθεί, το ντόμινο μπορεί να χτυπήσει όλες τις πλευρές του πλανήτη, από την Ευρώπη μέχρι τις αναδυόμενες αγορές.

Το ερώτημα πλέον είναι αν το Πεκίνο θα επιλέξει τη ριζική αναμόρφωση ή θα συνεχίσει στον ίδιο δρόμο, με ρίσκο να βυθιστεί σε μια κρίση χωρίς επιστροφή.