Το άγνωστο κολαστήριο που βρίσκεται σε υπόγειο της οδού Κοραή στην Αθήνα

Το άγνωστο κολαστήριο που βρίσκεται σε υπόγειο της οδού Κοραή στην Αθήνα και τα φρικτά βασανιστήρια σε ήρωες της Κατοχής

Στην καρδιά της Αθήνας, κάτω από τον παλμό της καθημερινότητας, στην οδό Κοραή, βρίσκεται ένας χώρος που σιωπηλά αφηγείται μια σκοτεινή, αλλά και ηρωική σελίδα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας: ο “Χώρος Ιστορικής Μνήμης 1941-1944”. Αυτό το υπόγειο, αρχικά σχεδιασμένο για να προσφέρει προστασία, μετατράπηκε κατά την περίοδο της Κατοχής σε τόπο φρίκης, κράτησης και μαρτυρίου.

---

 

Η Μεταμόρφωση ενός Καταφυγίου

 

Το κτίριο, στέγη άλλοτε της Εθνικής Ασφαλιστικής, ολοκληρώθηκε το 1938 και αποτελεί έργο των διακεκριμένων αρχιτεκτόνων Εμμανουήλ Κριεζή και Αναστασίου Μεταξά. Τα υπερσύγχρονα για την εποχή τους υπόγεια καταφύγια, που δημιουργήθηκαν για την προστασία από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς, έμελλε να αποκτήσουν μια τραγική μάλιστα χρήση.

Με την κατάληψη της Αθήνας από τις ναζιστικές δυνάμεις, το κτίριο επιτάχθηκε από την Κομαντατούρ. Οι χώροι κάτω από τη γη μετατράπηκαν σε ένα αποτρόπαιο κολαστήριο. Εκεί, έξι μέτρα κάτω από την επιφάνεια, χιλιάδες άνθρωποι – Έλληνες αγωνιστές, αντιφρονούντες, αλλά και πολίτες κάθε ηλικίας και εθνικότητας – βίωσαν τον εφιάλτη της κράτησης και των βασανιστηρίων.

Δείτε επίσης – Βίντεο σοκ με τα 10 πιο φρικτά βασανιστήρια στην ιστορία της Aνθρωπότητας

Οι Σιωπηλοί Μάρτυρες των Τοίχων

 

Εισέρχεται κανείς σήμερα στον χώρο μέσω μιας λιτής εισόδου στην Κοραή 4. Κατεβαίνοντας τη σκάλα, ο θόρυβος της πόλης χάνεται και ξεδιπλώνεται η συγκλονιστική ιστορία. Οι τοίχοι φέρουν ακόμα τα σημάδια του δράματος: τα ακιδογραφήματα (χαράγματα). Αυτές οι απλές, μερικές φορές σπαρακτικές, σημειώσεις είναι η πιο δυνατή μαρτυρία:

• «24 ώρες χωρίς φαΐ και νερό. Μόνο μυρίζοντας το γιασεμί. Δημήτρης Μωραϊτης»
• «Μαυρίκιος Ν. Μαλεύρης», τελειόφοιτος Ιατρικής. Κρατούμαι ως όμηρος. Μαρτύρια Ιεράς Εξετάσεως»

Αυτά τα λόγια, μαζί με τα προσωπικά αντικείμενα που βρέθηκαν κατά τη συντήρηση (σημειώματα κρυμμένα σε σχισμές, κούπες, ταμπακέρες), συνθέτουν ένα αδιαμφισβήτητο ντοκουμέντο των δεινών της Κατοχής.

---

Δείτε επίσης – Αθήνα: Η κρυφή υπόγεια «πόλη» και τα μυστικά της Πάρνηθας

Η Μετατροπή σε Χώρο Μνήμης

 

Μετά την απελευθέρωση, και αφού φιλοξένησε το ΕΑΜ μέχρι τα Δεκεμβριανά, το κτίριο αποδόθηκε στις νόμιμες χρήσεις του. Το 1991, ωστόσο, μια σημαντική πρωτοβουλία άλλαξε τον ρόλο του υπογείου. Η Εθνική Ασφαλιστική προώθησε τη μετατροπή των παλιών κρατητηρίων σε.. Χώρο Ιστορικής Μνήμης 1941-1944, με τη συντήρηση και επιμέλεια του Υπουργείου Πολιτισμού. Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν σε ανώτατο επίπεδο, τιμώντας την Εθνική Αντίσταση και τους αγωνιστές της.

Ο χώρος φιλοξενεί σήμερα εκθέματα από την περίοδο, μεταξύ των οποίων η ναζιστική σημαία που κάποτε κυμάτιζε μάλιστα στην κορυφή του κτιρίου και μια πόρτα από τα κρατητήρια της Γκεστάπο στην οδό Μέρλιν.

Δείτε επίσης – Τα Καταφύγια στην Αττική

Η Σημερινή Λειτουργία

 

Έως το 2023, ο Χώρος Ιστορικής Μνήμης λειτουργούσε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και την ευθύνη της Εθνικής Ασφαλιστικής. Το 2023, η Εθνική Ασφαλιστική προχώρησε στη δωρεά και παράδοση του ιστορικού αυτού χώρου στο… Υπουργείο Πολιτισμού και τον Δήμο Αθηναίων. Έκτοτε, η λειτουργία και η διατήρηση αυτού του ζωντανού μνημείου της Αντίστασης έχει αναληφθεί από κοινού από τους δύο φορείς… Διασφαλίζοντας ότι η μνήμη του δράματος και του αγώνα θα παραμείνει ζωντανή για τις επόμενες γενιές.