Τρώμε τελικά μπακαλιάρο σκορδαλιά την 28η Οκτωβρίου;

Τρώμε τελικά μπακαλιάρο σκορδαλιά την 28η Οκτωβρίου; Τα έθιμα και οι παραδόσεις και η παραδοσιακή συνταγή

Η 28η Οκτωβρίου, η εθνική επέτειος του ηρωικού «ΟΧΙ» της Ελλάδας κατά του φασισμού το 1940, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες στιγμές του ελληνικού εθνικού εορτολογίου. Πέρα από τις επίσημες εκδηλώσεις, η ημέρα αυτή πλαισιώνεται από μία σειρά παραδόσεων και εθίμων, με πιο χαρακτηριστικό -και αμφιλεγόμενο- τον μπακαλιάρο σκορδαλιά στο οικογενειακό τραπέζι.

Το ιστορικό σπίτι του ΟΧΙ και η 28η Οκτωβρίου

Ιστορική Μνήμη και Επίσημος Εορτασμός

 

Η ουσία της 28ης Οκτωβρίου έγκειται στην ιστορική μνήμη της στιγμής που ο Ιωάννης Μεταξάς απέρριψε το ιταλικό τελεσίγραφο, οδηγώντας τη χώρα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτή η πράξη εθνικής αξιοπρέπειας και αντίστασης τιμάται κάθε χρόνο με ιδιαίτερη επισημότητα σε Ελλάδα και Κύπρο:

• Μαθητικές και Στρατιωτικές Παρελάσεις: Το κύριο έθιμο είναι οι παρελάσεις, όπου μαθητές, στρατιωτικές μονάδες και ένοπλες δυνάμεις παρελαύνουν μπροστά σε επίσημους και πλήθος κόσμου, τιμώντας τους νεκρούς του 1940 και επιβεβαιώνοντας την εθνική ενότητα.
• Κατάθεση Στεφάνων: Τελετές κατάθεσης στεφάνων πραγματοποιούνται σε μνημεία και ηρώα σε όλη την επικράτεια, αποτίνοντας φόρο τιμής στους πεσόντες.
• Ειδικά Έθιμα: Σε ορισμένες περιοχές, όπως τα Καρδάμυλα της Χίου, αναβιώνει το έθιμο της Λαμπαδηδρομίας την παραμονή της επετείου, σε ένδειξη φόρου τιμής και ως σύμβολο ελευθερίας. Επίσης, στην Αθήνα, η μέρα τιμάται με τον κανονιοβολισμό από τον Λυκαβηττό.

Άγιος Δημήτριος: Τα συγκλονιστικά μυστικά στα έγκατα του ναού και η κρύπτη με τις στοές

Η Γαστρονομική «Παρεξήγηση» του Μπακαλιάρου

 

Ενώ η ιστορική μνήμη είναι σαφής, η γαστρονομική παράδοση της 28ης Οκτωβρίου παρουσιάζει μία ιδιαιτερότητα: την επικράτηση του μπακαλιάρου σκορδαλιά.

Αυτό το πιάτο είναι παραδοσιακά συνδεδεμένο με την 25η Μαρτίου, τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, καθώς η ημέρα αυτή αποτελεί κατάλυση (επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριού) μέσα στην αυστηρή νηστεία της Σαρακοστής. Ο παστός μπακαλιάρος, εύκολος στη συντήρηση, ήταν η πρακτική και φθηνή επιλογή για όλες τις περιοχές, ακόμα και τις ορεινές.

Η σταδιακή υιοθέτηση του μπακαλιάρου σκορδαλιά και στην 28η Οκτωβρίου θεωρείται από πολλούς ένα γευστικό «λάθος» ή «μπέρδεμα» που με τον χρόνο καθιερώθηκε ως παράδοση. Σε αντίθεση με τη 25η Μαρτίου, η 28η Οκτωβρίου δεν έχει θρησκευτικούς διατροφικούς περιορισμούς, καθιστώντας την επιλογή του φαγητού ελεύθερη. Παρόλα αυτά, η βαθιά σύνδεση των Ελλήνων με τις παραδοσιακές γεύσεις κατά τις εθνικές επετείους, οδήγησε το συγκεκριμένο πιάτο να διεκδικήσει και να κερδίσει μια θέση στο εορταστικό τραπέζι και του «ΟΧΙ», ενισχύοντας τη γαστρονομική μας κληρονομιά.

Παραδοσιακός Μπακαλιάρος Σκορδαλιά: Η Συνταγή

 

 

1. Ο Παστός Μπακαλιάρος (Ξαλμύρισμα)

 

Το πιο κρίσιμο βήμα είναι το σωστό ξαλμύρισμα του παστού μπακαλιάρου.

 

Υλικά & Διαδικασία:

 

• 1,5 κιλό παστός μπακαλιάρος φιλέτο (χωρίς κόκαλο).
• Διαδικασία:
  • Κόψτε τον μπακαλιάρο σε μερίδες και αφαιρέστε την πέτσα, αν δεν το έχει κάνει ο ψαράς.
  • Τοποθετήστε τα κομμάτια σε μια μεγάλη λεκάνη με άφθονο κρύο νερό και βάλτε τα στο ψυγείο.
  • Το νερό πρέπει να αλλάζεται κάθε 5-6 ώρες, για περίπου 48 ώρες. Αυτό διασφαλίζει ότι θα απομακρυνθεί η περιττή αλμύρα.
  • Πριν το τηγάνισμα, στραγγίστε και στεγνώστε πολύ καλά τα κομμάτια με απορροφητικό χαρτί.

---

 

2. Η Σκορδαλιά με Πατάτα (Αφράτη & Βελούδινη)

 

Η σκορδαλιά με πατάτα γίνεται πιο ελαφριά και αφράτη από αυτή με ψωμί.

 

Υλικά:

 

• 800 γρ. πατάτες (καθαρισμένες, περίπου 4-5 μέτριες).
• 3-4 σκελίδες σκόρδο (προσαρμόστε την ποσότητα ανάλογα με το πόσο έντονο άρωμα θέλετε).
• 150-200 ml έξτρα παρθένο ελαιόλαδο.
• 60 ml λευκό ξύδι (ή χυμό λεμονιού, ή συνδυασμός).
• Αλάτι, πιπέρι.

 

Εκτέλεση:

 

1. Βράσιμο: Βράστε τις πατάτες με τη φλούδα τους μέχρι να μαλακώσουν καλά. Καθαρίστε τες και πολτοποιήστε τες όσο είναι ακόμα ζεστές (με πρες πουρέ ή στο μίξερ με το φτερό).
2. Πολτοποίηση Σκόρδου: Σε ένα μούλτι, πολτοποιήστε το σκόρδο με λίγο από το ξύδι.
3. Σύνθεση: Προσθέστε τον πολτό σκόρδου στις ζεστές πατάτες. Αρχίστε να χτυπάτε (με μίξερ ή στο χέρι με γουδοχέρι/ξύλινη κουτάλα) και προσθέτετε σιγά-σιγά και εναλλάξ το ελαιόλαδο και το ξύδι (ή λεμόνι).
4. Ομογενοποίηση: Η προσθήκη πρέπει να γίνεται αργά, όπως στη μαγιονέζα, για να ομογενοποιηθεί το μείγμα χωρίς να “κόψει”.
5. Τελείωμα: Διορθώστε το αλάτι και το ξύδι, μέχρι να πετύχετε την επιθυμητή ένταση και υφή.

---

 

3. Μπακαλιάρος με Τραγανό Κουρκούτι

 

Το κουρκούτι με μπύρα και μαγιά δίνει μια υπέροχα τραγανή κρούστα.

 

Υλικά για το Κουρκούτι:

 

• 300 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις.
• 300 ml παγωμένη μπύρα (σε θερμοκρασία δωματίου αν χρησιμοποιήσετε μαγιά).
• 1 κ.σ. ελαιόλαδο.
• 1 κ.γ. αλάτι.
• (Προαιρετικά: 1 κ.γ. ξηρή μαγιά ή 1 κ.γ. μπέικιν πάουντερ για έξτρα φούσκωμα/τραγανότητα).
• Σπορέλαιο για το τηγάνισμα.

 

Εκτέλεση:

 

1. Ετοιμασία Κουρκουτιού: Σε ένα μπολ, ανακατέψτε το αλεύρι, το αλάτι και, αν χρησιμοποιείτε, τη μαγιά ή το μπέικιν πάουντερ. Προσθέστε την μπύρα και το ελαιόλαδο και ανακατέψτε απαλά μέχρι να ενωθούν τα υλικά (δεν χρειάζεται να διαλυθούν όλα τα “κομπάκια”).
2. Τηγάνισμα: Ζεστάνετε το σπορέλαιο σε βαθιά κατσαρόλα ή τηγάνι. Η θερμοκρασία πρέπει να είναι υψηλή (περίπου $170-180°C$).
3. Επικάλυψη: Αλευρώστε ελαφρά τα στεγνά κομμάτια μπακαλιάρου και στη συνέχεια βουτήξτε τα στο κουρκούτι.
4. Τηγάνισμα: Τηγανίστε τα κομμάτια σε δόσεις, για περίπου 3-4 λεπτά από κάθε πλευρά, μέχρι να χρυσαφίσουν και να γίνουν τραγανά.
5. Σερβίρισμα: Αποσύρετε σε απορροφητικό χαρτί. Σερβίρετε αμέσως με τη βελούδινη σκορδαλιά.

Καλή σας όρεξη!